AH FORS’È LUI … SEMPRE LIBERA – άρια από την όπερα La Traviata (Τραβιάτα)

È strano! è strano! in core
Scolpiti ho quegli accenti!
Υπάρχει για μένα μια σοβαρή αγάπη;
Che risolvi, o turbata anima mia?
Null’uomo ancora t’accendeva O gioia
Ch’io non conobbi, essere amata amando!
E sdegnarla poss’io
Per l’aride follie del viver mio?

Ah, fors’è lui che l’anima
Solinga ne’ tumulti
Godea sovente pingere
De’ suoi colori occulti!
Lui che modesto e vigile
All’egre soglie ascese,
E nuova febbre accese,
Destandomi all’amor.
A quell’amor ch’è palpito
Dell’universo intero,
Misterioso, altero,
Croce e delizia al cor.
A me fanciulla, un candido
E trepido desire
Questi effigiò dolcissimo
Signor dell’avvenire,
Quando ne’ cieli il raggio
Di sua beltà vedea,
E tutta me pascea
Di quel divino error.
Sentìa che amore è palpito
Dell’universo intero,
Misterioso, altero,
Croce e delizia al cor!

Follie! follie delirio vano è questo!
Povera donna, sola
Abbandonata in questo
Popoloso deserto
Che appellano Parigi,
Che spero or più?
Che far degg’io!
Gioire,
Di voluttà nei vortici perire.
Sempre libera degg’io
Folleggiar di gioia in gioia,
Vo’ che scorra il viver mio
Pei sentieri del piacer,
Nasca il giorno, o il giorno muoia,
Sempre lieta ne’ ritrovi
A diletti sempre nuovi
Dee volare il mio pensier.
 

 
Πόσο παράξενο είναι … πόσο παράξενο!
Αυτά τα λόγια είναι χαραγμένα στην καρδιά μου!
Μια αληθινή αγάπη θα μου έφερνε δυστυχία;
Τι νομίζεις, ω ταραγμένο μου πνεύμα;
Κανένας άνθρωπος δεν είχε ανάψει τέτοια φλόγα.
Ω, χαρά …
Ποτέ δεν ήξερα …
Να αγαπάς και να αγαπιέσαι!
Μπορώ να περιφρονήσω αυτό
Για μια ζωή στείρας απόλαυσης;

Ήταν αυτός ο άντρας η καρδιά μου,
Μόνος μέσα στο πλήθος,
Χαίρομαι που ζωγράφισα πολλές φορές
Με ασαφή, μυστηριώδη χρώματα;
Αυτός ο άνδρας, τόσο προσεκτικός αλλά και συνεσταλμένος,
Ποιος στοίχειωσε το άρρωστο κρεβάτι μου;
Και μετέτρεψε τον πυρετό μου
Στη φλόγα της αγάπης που καίει!
Αυτή η αγάπη,
Ο παλμός όλου του κόσμου,
Μυστηριώδης, ανέφικτη,
Το μαρτύριο και η απόλαυση της καρδιάς μου.

Είναι τρέλα! Είναι κενό παραλήρημα!
Μια φτωχή, μοναχική γυναίκα
Εγκαταλελειμμένοι σε αυτή την γεμάτη ζωή έρημο
Τηλεφωνούν στο Παρίσι!
Τι μπορώ να ελπίζω; Τι πρέπει να κάνω;
Διασκεδάζω! Βυθίζομαι στη δίνη
Απόλαυσης και πνιγμού εκεί!
Διασκεδάζω!

Ελεύθερος και άσκοπος πρέπει να φτερουγίζω
Από ευχαρίστηση σε ευχαρίστηση,
Ξεγλιστράει στην επιφάνεια
Του μονοπατιού της ζωής.
Καθώς κάθε μέρα ξημερώνει,
Καθώς κάθε μέρα πεθαίνει,
Χαρούμενα στρέφομαι στις νέες απολαύσεις
Που κάνουν το πνεύμα μου να πετάει ψηλά.
 

Γράφτηκε για “δραματική κολορατούρα σοπράνο”

Ο ρόλος της Βιολέτας είναι γραμμένος για μια δραματική σοπράνο κολορατούρας. Η δραματική κολορατούρα σοπράνο πρέπει να έχει τόσο την ικανότητα κολορατούρας όσο και την ικανότητα να κυριαρχεί στη δραματική έκφραση με μεγαλύτερη φωνητική ένταση. Εάν αυτή η φωνή μπορεί επίσης να τραγουδήσει λυρικά μέρη, έτσι μπορεί να συμβεί ότι η “δραματική κολορατούρα σοπράνο” μπορεί να τραγουδήσει ένα ευρύ ρεπερτόριο.

Φημισμένες ερμηνείες του SEMPRE LIBERA

Θα ακούσετε την πρώτη εκδοχή από τη Μαρία Κάλλας. Υπήρξε μια από τις μεγαλύτερες ερμηνεύτριες της Βιολέτας. Με τις τεράστιες φωνητικές της ικανότητες μπόρεσε να γοητεύσει τόσο στο κολορατούρ μέρος όσο και στον δραματικό τομέα. Ειδικά η Τραβιάτα της Λισαβόνας της έγινε θρύλος. Διαβάστε περισσότερα γι’ αυτήν στον οδηγό αυτής της όπερας.

Sempre libera (1) – Callas

Η επόμενη ηχογράφηση είναι της Magda Olivero (1910-2014). Είχε ένα ένθερμο κοινό που τη λάτρευε. Η καριέρα της διήρκεσε πολύ καιρό, για παράδειγμα τραγούδησε το ντεμπούτο της στην Met Opera με 65 (!) χρόνια στο ρόλο της Tosca. Ακούστε το συγκλονιστικό πορτρέτο του ρόλου και τη δεξιοτεχνική ερμηνεία της.

Sempre libera (2) – Olivero

Ακολουθεί ένα υπέροχο “Sempre libera” της Angela Gheorghiu σε ηχογράφηση του 1995. Η γέννηση της συνολικής ηχογράφησης της Τραβιάτας έχει κάτι μαγικό. Το γεγονός-κλειδί ήταν η συνάντησή της με τον Georg Solti. Ο Solti θέλησε να κάνει την πρώτη του Traviata σε ηλικία 84 ετών με φρέσκους καλλιτέχνες και γνώρισε την Angela Gheorghiu. Σε μια ακρόαση τον έπεισε αμέσως, εκείνος ενθουσιάστηκε. Η πρεμιέρα ήταν ένας θρίαμβος και τα υπόλοιπα είναι θρύλος:

Sempre libera (3) – Gheorghiu / Solti

Στη συνέχεια ακούτε την Diana Damrau. Για μεγάλο χρονικό διάστημα, η Γερμανίδα συνδέθηκε με το ρόλο της βασίλισσας της νύχτας. Οι σπουδαίες ικανότητές της στην κολορατούρα και η αβίαστη γνώση των υψηλών τόνων της επέτρεψαν να τραγουδήσει έξοχα αυτή την εξαιρετικά δύσκολη άρια του Μότσαρτ. Ακούστε την στο Sempre libera.

Sempre libera (4) – Damrau

Στα αποσπάσματα του “Sempre libera” θα βρείτε τώρα τέσσερα ιστορικά ηχητικά ντοκουμέντα, το καθένα με “Assolutas”. Ένα με τη διάσημη Nellie Melba, μια από τις μεγαλύτερες φωνές σοπράνο που έχουν ηχογραφηθεί ποτέ. Ακούστε την ηχογράφηση του 1906 του “Ah, forse lui… sempre libera”. Kesting: “Το δηλωτικό πάθος της αρχής δύσκολα θα μπορούσε να εκφραστεί πιο επιτακτικά με καθαρά φωνητικά μέσα”.

Ah, fors’è lui…sempre libera (5) – Melba

Ένα δεύτερο με τη Rosa Ponselle, η οποία είναι μαζί με τη Nellie Melba ίσως η μεγαλύτερη της ιταλικής πειθαρχίας στη “χρυσή εποχή”. Ακόμα και σήμερα οι σοπράνο τραγουδούν την cadenza της Melba στην άρια της τρέλας της Lucia (ακούστε το blog μου για τη Lucia di Lammermoor, δεύτερο μέρος). Ας έρθουμε όμως στην Τραβιάτα με τα λόγια του Kesting: “… και όμως είναι η πιο συναρπαστική Βιολέτα από όλες τις ολοκληρωμένες ηχογραφήσεις (μόνο όταν ακούω την Κάλλας θέλω να το ξεχάσω αυτό). Ο απίστευτος-αμφισβητούμενος τόνος του “è strano” παράγεται αποκλειστικά από τον ιριδίζοντα ήχο. Ο εκφραστικός τονισμός του “Ah, fors’ è lui” είναι αξέχαστος. Ποια τόξα και ποια ηχητική ανάπτυξη με το “ah! Quell’amore”! Ποια ευθυτενής ερωτική τρέλα στις κραυγές του “follie””. Ακούστε τη Rosa Ponselle.

Ah, fors’è lui…sempre libera (6) – Ponselle

Στο νούμερο τρία ακούτε τη Lilli Lehman. Γεννήθηκε το 1848, η τέχνη της έχει βαθιές ρίζες στον 19ο αιώνα, για παράδειγμα τραγούδησε στην πρεμιέρα του Φεστιβάλ του Μπαϊρόιτ, που διεύθυνε προσωπικά ο Ρίχαρντ Βάγκνερ. Είναι η μόνη τραγουδίστρια της πρώτης γενιάς του Βάγκνερ από την οποία υπάρχουν ηχογραφήσεις, έγινε έτσι “στιλιστικά επιδραστική για μια γενιά” (Fischer). Το ρεπερτόριο της Lili Lehmann ήταν πολύ μεγάλο. “Υπάρχουν δύο σειρές ηχογραφήσεών της από τα έτη 1905 και 1906, όταν πλησίαζε ήδη τα 60 της χρόνια, οι οποίες μπορούν να δώσουν μια εντύπωση αυτής της μεγάλης προσωπικότητας τραγουδίστριας. (Fischer, grosse Stimmen), από τις οποίες “η ηχογράφηση με συνοδεία πιάνου του “Fors è lui” ανήκει στους μεγάλους δίσκους της Lehmann” (Kesting).

Ah, fors’è lui…sempre libera (7) – Lehmann (Lili)

Η Licia Albanese τραγουδά το sempre libera με γρήγορο ρυθμό και πολλή φωτιά. Η άρια παίζεται υπό τη διεύθυνση του Toscanini. Ο Toscanini (1867-1957) γνώριζε προσωπικά τον Verdi. “Όταν ο Toscanini ήταν ήδη ένας σεβαστός καπελίστας σε νεαρή ηλικία, ο Toscanini επέστρεψε προσωρινά στην καρέκλα του στο τμήμα βιολοντσέλου της Σκάλας και συμμετείχε ως τσελίστας στην πρεμιέρα του Otello του Βέρντι (Σκάλα, Μιλάνο, 1887) υπό τη διεύθυνση του συνθέτη. Ο Βέρντι, ο οποίος συνήθως παραπονιόταν ότι οι μαέστροι δεν έδειχναν ποτέ να ενδιαφέρονται να διευθύνουν τις παρτιτούρες του με τον τρόπο που τις είχε γράψει ο ίδιος, εντυπωσιάστηκε από τις αναφορές του Arrigo Boito για “την ικανότητα του Τοσκανίνι να ερμηνεύει τις παρτιτούρες του.” (πηγή: Wikipedia) Ο Τοσκανίνι ήταν διάσημος για την πιστότητα που εφάρμοζε στα έργα.

Sempre libera (8) – Albanese

Peter Lutz, opera-inside, ο online οδηγός όπερας για την άρια “SEMPRE LIBERA” από την όπερα La Traviata.