DIE ENTFÜHRUNG AUS DEM SERAIL van Mozart – de operagids en synopsis

Online operagids en synopsis bij Mozart’s DIE ENTFÜHRUNG AUS DEM SERAIL

Mozart zou een Singspiel schrijven voor keizer Jozef II. Hij vervulde zijn wens en schreef het eerste echt grote werk voor dit genre. Tegelijkertijd ging hij verder en schreef een van zijn grote meesterwerken. Het werd een van zijn grootste successen in een zonnige periode van zijn leven.

 

Inhoud

Synopsis

Commentaar

Akte I (Vierkante scène)

Akte II (Paleisscène)

Acte III (Ontvoeringsscène)

 

Opname-aanbeveling

Opname-aanbeveling

 

Highlights

Ouverture

O wie ängstlich (Hartkloppende aria)

Durch Zärtlichkeiten und Schmeicheln

Martern aller Arten (Martern/Marteling aria)

Welche Wonne, welche Lust

Vivat Bacchus (Drankscène)

Ach Belmonte, ach, mein Leben (Quartetto)

Ich baue ganz auf Deine Stärke (Bouwer aria)

O, wie will ich triumphieren

 

 

 

 

 

 

 

Première

Wenen, 1762

Libretto

Gottlieb Stephanie de Jongere, gebaseerd op Christoph Friedrich Bretzner's Belmonte en Constanze, of: De ontvoering uit het Seraglio

HOOFDROLLEN

De hoofdpersonen: Bassa Selim, Turkse pasja (spreekrol) - Osmin, paleisopzichter van de Bassa (bas) - Belmonte, Spaanse edelman (tenor) - Pedrillo, dienaar van Belmonte en opzichter van de tuinen van de Bassa (sopraan) - Konstanze, minnares van Belmonte (sopraan) - Blonde, dienstmeisje van Konstanze (sopraan).

AANBEVELING

EMI, Edita Gruberova, Kathleen Battle, Gösta Winbergh, Heinz Zednik, Martti Talvela o.l.v. Georg Solti en de Wiener Philharmoniker en het Wiener Staatsoperakoor

 

 

 

 

 

 

Geschreven in een gelukkige fase van Mozarts leven

Mozart schreef de Ontvoering in een gelukkige periode van zijn leven. De 26-jarige had het geluk in zijn privéleven gevonden met de verhuizing naar Wenen en met de band met Konstanze en hij genoot van het succes dat hij met zijn muziek in Wenen en Praag had. De Ontvoering ging in 1782 in Wenen in première en werd schitterend ontvangen. In Praag waren de reacties van het publiek zelfs triomfantelijk. Met de betaling voor de opera kon hij een appartement betrekken en daarmee de basis leggen voor zijn huwelijk met zijn vrouw Konstanze. Drie weken na de première traden zij in het huwelijk. Of de overeenkomst tussen de naam van zijn vrouw en die van de hoofdrol toeval is of niet, is een punt van discussie onder deskundigen.

 

 

Een opera van het Singspiel

“Die Entführung aus dem Serail” is een mijlpaal van het Duitse Singspiel. In Wenen domineerde in die tijd de Italiaanse opera, met Salieri als belangrijkste vertegenwoordiger. Keizer Jozef II moedigde Mozart aan om te componeren voor het “Deutsche Nationalische Singspiel” en gaf Mozart uiteindelijk de opdracht om een opera te schrijven. Het Singspiel is een theatraal type met volksmuziek en gesproken dialogen in plaats van de recitatieve dialogen van de Opera Seria. Met dit werk voldeed Mozart aan de eis van zijn regent, bovendien creëerde hij een schitterende symbiose van Duitse en Italiaanse zangkunst. Jozef II woonde de opvoering bij. Hij had een ietwat ouderwetse smaak en zei laconiek: “Te mooi voor onze oren en een enorm aantal noten, beste Mozart.” Waarop Mozart antwoordde: “Net zoveel noten, Uwe Majesteit, als nodig zijn.” Ondanks de briljante ontvangst van het werk kreeg Mozart niet de positie aan het hof van Jozef die hij had gezocht, maar hij was ook te trots om om de positie te bedelen.

 

 

De librettist

Als model voor zijn libretto gebruikte de librettist Gottlieb Stephanie de Jongere enerzijds een werk dat twaalf jaar eerder in Londen was opgevoerd en een toneelstuk van Bretzner dat daarop was gebaseerd. Het ging over de bevrijding van een Europese vrouw uit een Turkse harem. Stephanie had een bewogen biografie. Hij was al op jonge leeftijd soldaat en nam op zestienjarige leeftijd deel aan de Zevenjarige Oorlog, waarna hij drie jaar later krijgsgevangen werd genomen. Uiteindelijk werd hij acteur en schreef hij toneelstukken en libretti. Hoewel het libretto van de Ontvoering niet tot de hoge literatuur gerekend mag worden, was het goed genoeg om de vonk van inspiratie in Mozart te doen ontbranden. Echter, met uitzondering van Konstanze blijven de personages nogal overgepresenteerd en halen ze niet de rol-iconen van da Ponte, zoals Don Giovanni, Figaro of de Gravin.

 

De “Turkse” muziek als eerbetoon aan de mode van die tijd

Synopsis: Een plein voor het paleis van Bassa Selim.

De ouverture is een briljant stuk muziek. Het bestaat uit drie delen. Het begint in Presto met het klassieke “Turkse slagwerk”. Mozart gebruikte de Turkse effecten in forte, met de complementaire instrumenten van piccolo fluit, cimbalen, triangel en basdrums. 100 jaar eerder hadden de Turken Wenen voor de laatste maal belegerd en in de jaren voor de compositie was alles wat Turks was in de mode. De teneur van deze mode was een mengeling van spot (het Ottomaanse Rijk was grotendeels ontbonden) en fascinatie voor het exotische en de schoonheid van de Moorse cultuur.

Na het eerste deel horen we in het middendeel een prachtig thema van de hobo, gecomponeerd in een mineurtoonaard, dat we weer tegenkomen in Belmonte’s eerste aria. Het laatste deel neemt het openingsthema weer op.

Ouvertüre – Etvös

 

 

 

 

 

 

Belmonte is op zoek naar Konstanze

Synopsis: Constanze is door piraten gevangen genomen en samen met haar knecht Blonde en Pedrillo verkocht aan de Bassa Selim. Constanze’s minnaar Belmonte is achter haar verblijfplaats gekomen met behulp van een geheime brief van zijn knecht Pedrillo. Hij staat nu voor het paleis van Bassa Selim en is van plan haar te ontvoeren.

In zijn eerste aria neemt Belmonte het thema van de ouverture van het middendeel over; Mozart heeft het getransponeerd in majeur. Hij schreef een prachtige aria voor de tenor, waardoor hij een briljante uitvoering kan geven.

Hier soll ich dich denn sehen – Wunderlich

 

 

Osmine verschijnt

Synopsis: Osmin duikt op. Hij is de paleiswacht van Bassa Selim en hij heeft Blonde, Konstanze’s dienaar, gekregen.

Osmin is een klassieke buffofiguur van het singspiel. Zijn muzikale thema’s zijn volkslied thema’s. Dit lied is geschreven in 3 eenvoudige verzen en eindigt met een candenza waarvan de tekst een eenvoudige trallalla is. De zanger moet in de drie coupletten precies zijn, want de tekstinhoud verandert. Hij begint onschuldig (“zoetje heel haar leven”), wordt aanvallend in het tweede couplet (“hij moet liefje voorzichtig opsluiten”) en verraadt zijn jaloezie in het derde (“vaak luistert dan een jongeheerling”).

De Osmin was een van de parade-rollen van Gottlob Frick, die de rol met komisch talent vervulde.

Wer ein Liebchen hat gefunden – Frick

 

 

Synopsis: Belmonte benadert hem en probeert hem uit te horen. Hij verneemt dat Pedrillo in het paleis vertrekt en dat Osmin een hartgrondige hekel aan hem heeft. Osmin is wantrouwig tegenover Belmonte en vermoedt dat hij is gekomen om vrouwen uit de Seraglio te stelen.

De figuur van Osmin speelt slechts een marginale rol in het literaire model. De theaterman Mozart besefte al snel dat een opwaardering van deze rol hem de sympathie van zijn Weense publiek zou kunnen opleveren. Het contrast tussen de aristocratische Belmonte en de onnozele Osmin is boeiend, en het is plezierig om Osmin in dit duet de (voor hem) vreemde en snobistische Belmonte te horen imiteren.

Verwünscht seist du samt deinem Liede – Bostridge / Ewing

 

 

Pedrillo en Osmin, de rivalen om de gunst van Blonde, kibbelen met elkaar

Synopsis: Belmonte verlaat Osmin en Pedrillo duikt op. Hij heeft de gunst van Selim gewonnen door zijn werk in de tuinen en wil graag met Osmin omgaan, maar hij slaagt er niet in de vijandigheid van de opzichter te sussen.

Osmin’s aria is een boosaardig stuk over marteling en dood, een klassiek stereotype over de slechte Turk.

Solche hergelauffene Laffen – Moll

Mozarts lievelingsaria – een lyrisch hartveroverend stuk

Synopsis: Als Osmin het plein verlaat, verschijnt Belmonte en herkent Pedrillo. Zijn dienaar vertelt hem wat er is gebeurd. Belmonte kan zijn oren niet geloven als hij hoort dat Konstanze in de harem van Selim is beland. Pedrillo kalmeert hem en verzekert hem dat er nog niets is gebeurd. Belmonte laat een schip klaarmaken om te ontsnappen en vertelt Pedrillo over zijn ontvoeringsplan. Om in het paleis te komen raadt Pedrillo zijn meester aan zich voor te doen als bouwvakker, want architectuur is Selim’s hobby. Belmonte kijkt vol verwachting uit naar het weerzien met Konstanze.

Het was niet voor het laatst, dat Mozart een prachtig stuk schreef over een kloppend hart (vergelijk 10 jaar later het prachtige “batti o batti bel Masetto” uit Don Giovanni), dat hij prachtig in het orkest laat klinken. Het was een van Mozarts lievelingsstukken. De gepuncteerde noten van de strijkers (in octaven) en de prachtige crescendi zijn heel gevoelig gecomponeerd.

In deze aria horen we Fritz Wunderlich. Wunderlich werd beschouwd als de “ideale” Mozart tenor in de na-oorlogse jaren. Mozart’s tenorrollen vereisen een beweeglijke en lyrische stem. In de regel hoeven ze “slechts” emoties te zingen, omdat de actie en het drama zich in de recitatieven afspeelt.

O wie ängstlich, wie feurig klopft mein liebevolles Herz

 

 

 

 

Synopsis: Onder begeleiding van janissarimuziek verschijnt Selim vergezeld van Konstanze. Belmonte en Pedrillo verstoppen zich snel.

Het is een kleurrijke mars, die Mozart effectief met Turkse inkleuring heeft geschreven.

Marsch, Singt dem grossen Bassa Lieder

 

 

Bassa verschijnt – Mozart gebruikt een pure spreekrol

De rol van Selim is heel bijzonder. Hij is in vele scènes op het toneel aanwezig, maar hij zingt geen enkele noot. Het personage is opgevat als een pure spreekrol. Mogelijk hebben de librettist en Mozart het niet van meet af aan zo gepland, maar het was te wijten aan het feit dat de geplande zanger om gezondheidsredenen afzegde en een noodoplossing een permanente oplossing werd.

Inhoudelijk bewondert hij Konstanze meestal als ze aria’s zingt, vaak getuigt hij van zijn liefde voor haar en af en toe bedreigt hij haar met geweld met marteling.

Synopsis: Bassa verklaart Konstanze opnieuw zijn liefde, hij kan wreed tegen haar zijn, maar hij wil dat zij uit vrije wil van hem houdt. Zijn geduld loopt langzaam ten einde en Konstanze vraagt hem nog een laatste keer om geduld. Ze kan haar geliefde niet vergeten, aan wie ze trouw heeft gezworen.

Mozart maakt een onderscheid tussen de muziek van het paar Konstanze/Belmonte enerzijds en die van het lagere klasse paar Blonde/Pedrillo anderzijds. De muziek van het sociaal hogere paar is artistieker en begiftigd met grote emoties. De ernst van de muziek, de emotionele sprongen in toon en de uitvoerige versieringen getuigen hiervan. Al deze elementen zijn te horen in deze aria van de Konstanze. Deze aria is technisch zeer veeleisend, de coloraturen en vooral de sprongen in toon vereisen een grote zangkunst. Mozart schreef de rol van de Konstanze voor Caterina Cavalieri. Van haar wordt gezegd dat ze lelijk van gestalte was en ook blind aan één oog. Zij was een lieveling van het Weense publiek en Mozart was enthousiast over haar coloratuurkunsten. Mozart schreef misschien wel zijn moeilijkste zangrol voor haar. Mozart bevestigde dat hij de aria in de keel van de Cavalieri schreef in de vorm van een “Italiaanse bravoure aria”.

Ach ich liebte, war so glücklich…doch wie schnell schwand meine Freude – Gruberova

 

Synopsis: Selim gunt haar nog één dag bedenktijd en stuurt haar boos weg. Dan verschijnt Pedrillo, vergezeld door Belmonte, en stelt hem voor als de bouwmeester. Selim laat hem toe in het paleis en wil hem de volgende dag op de proef stellen. Bij de poort wil Osmin hen niet binnenlaten, maar zij duwen hem weg en gaan het paleis binnen.

In deze scène ontvouwt zich een aangenaam trio. Mozart schreef een korte maar des te doeltreffender finale om het applaus van het publiek op te eisen.

Marsch! Marsch! Trollt Euch fort – Davies / White / Hoback

 

 

 

 

 

 

Blonde geeft Osmin een uitbrander

Synopsis: In de tuin van het paleis voor Osmins appartement. Blonde legt Osmin spottend uit dat je de harten van Europese vrouwen niet verovert door ze als slaven te behandelen.

De aria van Blonde is geschreven op de manier van een singspiel, maar laat u niet misleiden, Mozart eist een groot vocaal kunstenaarschap van de zangeres, een klassieke soubrette-rol, die met elegantie moet worden vertolkt. Mozart leidt de stem ook tot in de hoge E (in het volgende muziekvoorbeeld 3:45).

In dit nummer bestaat de instrumentatie van het orkest alleen uit strijkers, zodat de muziek zeer transparant is met als effect dat de stem sterk wordt belicht.

We horen dit stuk gezongen door Regula Mühlemann van een cd met Mozart aria’s, waarmee zij in 2017 een gerenommeerde Duitse klassieke muziekprijs won.

Durch Zärtlichkeiten und Schmeicheln – Mühlemann

 

Synopsis: Osmin is jaloers op Pedrillo en bedreigt haar, maar Blonde laat zich niet door hem intimideren en jaagt hem weg.

Dit duet is onder meer bekend om de lage noten van de bas. Voor de première had Mozart de beschikking over een uitstekend ensemble, waarvan de bas, Ludwig Fischer, “de laagste noten met volheid, lichtheid en comfort voortbrengt”. Mozart maakte daar gebruik van en componeerde enkele lage noten in de partij, in deze aria bijvoorbeeld tot en met de lage Es.

Ich gehe, doch rate ich Dir – Moll / Watson

 

 

Konstanze’s grote scène begint

Synopsis: Konstanze komt de tuin binnen. Ze is in gedachten verzonken en verlangt naar Belmonte.

Mozart schreef deze aria in G mineur, dezelfde gevoelige toonsoort als Pamina’s “Ach ich fühls”. De aria en het recitatief van deze scène duren bijna 10 minuten. Om de zanger te ontzien wordt de scène van tijd tot tijd ingekort, zodat de stem fris genoeg blijft voor de volgende grote aria.

Traurigkeit ward mir zum Lose – Gruberova

Konstanze is klaar voor de martelgang

Synopsis: Selim verschijnt. Hij verwacht dat Konstanze morgen bij hem zal horen en van hem zal houden. Maar Konstanze sterft liever dan dat ze zich aan hem geeft. Wanneer Selim haar bedreigt, toont zij zich bereid de kwelling te doorstaan, waarvan het einde haar dood zal zijn.

Mozart schreef een overweldigend stuk voor dit psychologische drama van Konstanze. Het zogenaamde “Martern-Arie” is een van de moeilijkste aria’s uit de operaliteratuur. Het vereist kracht voor de lange dramatische passages, een grote beheersing van de coloraturen en een aanzienlijk bereik van de stem. Bovendien is uithoudingsvermogen vereist, omdat de zangeres direct voor deze aria al een lange aria heeft moeten zingen. Terwijl de voorafgaande aria “Traurigkeit ist mein Los” op een berustende, hopeloze toon is, toont Mozart Konstanze in de zogenaamde “Martern-Aria” (“Marter” betekent “marteling”) als een hartstochtelijke, opofferende vrouw.

Dit 10 minuten durende stuk is muzikaal en dramatisch onmetelijk rijk van inhoud en wordt vaak omschreven als een enorm “Concerto voor coloratuursopraan, solo-instrumenten en orkest”. De aria begint met een ongewoon lange en ouverture-achtige inleiding waarin de solo-instrumenten (hobo, fluit, viool, cello) kleurrijke passages spelen.

We horen deze grote Aria in een interpretatie van Edda Moser. De Duitse was een van de grote Mozart coloratuur sopranen van de na-oorlogse periode. Zij was een zangeres die zich compromisloos aan haar rollen wijdde en haar stem nooit spaarde. De kracht van haar stem stelde haar niet alleen in staat om rollen van de coloratuur te zingen, maar ook om te schitteren op dramatisch gebied. Haar opnamen van Konstanze en haar “Königin der Nacht” gloeiden als een rode vlam. Deze laatste werd zelfs opgenomen in de reeks gouden opnamen die het ruimteschip Voyager meenam naar de onmetelijkheid van de ruimte. De gelijktijdige beweeglijkheid en kracht van de stem was opmerkelijk, luister bijvoorbeeld naar de passage waarin zij de aangehouden hoge C zingt en daarna een loepzuivere triller (6:30).

Martern aller Arten – Moser

 

Blonde en Pedrillo zijn klaar voor een riskante ontsnapping uit het seraglio

Synopsis: Wanneer Blonde alleen is, benadert Pedrillo haar en vertelt haar over de komst van Belmonte en hun plan om diezelfde nacht nog per boot te ontsnappen. Blonde staat in vuur en vlam voor het plan.

Niets was te moeilijk voor de begaafde Mozart-zangeres Lucia Popp. Op deze opname zingt zij de aria van Blonde met bewonderenswaardig gemak en soulvol.

Welche Wonne, welche Lust – Popp

 

Synopsis: Pedrillo is ook klaar om zonder aarzelen te ontsnappen.

Frisch zum Kampfe – Zednik

De komische drinkscène

Synopsis: Om Osmin uit te schakelen, doet Pedrillo een slaappil in de wijn en haalt Osmin over om wijn te drinken.

Deze wijnscène is een komische passage. Osmin hoopt dat Mohammed een oogje dichtknijpt en drinkt zich in een machtige roes. Muzikaal combineert Mozart brutale Turkse muziek met een hymne aan Bacchus.

We horen en zien deze scène in een komische productie van de Amsterdamse Opera.

Vivat Bacchus – Rydl / Smallwood

 

 

De hereniging van Konstanze en Belmonte

Synopsis: De slaappil begint te werken. Belmonte stapt naar binnen en ziet Konstanze met blijdschap aan en vertelt haar over het ontsnappingsplan.

Deze reünie-aria na zo’n lange tijd van scheiding is verrassend terughoudend. Zij begint in een bedachtzaam dromerig Adagio en verlaat deze stemming niet gedurende de rest van de aria.

Wenn der Freude Tränen fließen – Wunderlich

Het grote kwartet met akkoorden

Synopsis: De twee echtparen zijn nu herenigd. Beide mannen willen van hun geliefden weten of ze trouw zijn gebleven. Woedend wijzen ze de verdenkingen van de hand. De twee mannen verontschuldigen zich en de echtparen verzoenen zich.

Nu breken de emoties ook muzikaal door. Het vrolijke kwartet begint met feestelijke muziek. Maar plotseling verandert de toonsoort in mineur en met de twijfel aan de trouw van de vrouwen wordt een schaduw over het tafereel geworpen. De vrouwen kunnen de twijfel wegnemen en de handeling eindigt in een vreugdevolle stemming.

Ach Belmonte, ach, mein Leben (Quartett) – Gruberova / Grist / Araiza / Orth

 

 

 

 

 

Synopsis: Het is middernacht buiten het paleis. Belmonte vertrouwt op de liefde, die hem en Konstanze kracht geeft om de ontsnapping te doorstaan.

Deze zogenaamde bouwmeester aria, met zijn ingewikkelde coloratuur passages, is de meest veeleisende van Belmonte’s vier aria’s.

In ons muziekvoorbeeld horen we hoe Fritz Wunderlich de aria met veel expressie en zelfvertrouwen zingt. Belmonte was een van de rollen waarmee Wunderlich na zijn vroege dood een (zeer gemiste) legende werd. Hoewel zijn coloraturen niet perfect waren, kon niemand Mozarts tenoraria’s fluweelzachte lyriek en tegelijk mannelijkheid verlenen.

Ich baue ganz auf Deine Stärke – Wunderlich

 

 

De ontsnappingspoging begint met Pedrillo’s Moor Aria

Synopsis: Pedrillo stapt met een ladder naar binnen. Als signaal aan de vrouwen zingt hij een romance.

Im Mohrenland gefangen war ein Mädel hübsch und fein – Gedda

 

 

Osmins zegeviert – Mozart leidt Osmins stem de kelder in

Synopsis: Konstanze verschijnt aan het raam. Belmonte klimt erop en leidt haar naar de uitgang. Als Pedrillo ook Blonde wil gaan halen, verschijnt Osmin, die te vroeg wakker is geworden, en merkt de ladder op. De vluchters worden snel gepakt. Osmin triomfeert.

Deze aria is het mooiste deel van Osmin. Een juweeltje voor een komische bas met een groot stembereik en een zekere diepgang.

Kesting spreekt op de hoogste toon over Kurt Moll’s Osmin: “Kurt Moll’s Osmin is een van de meest beklijvende portretten en een van de grootste vocale prestaties van het lp-tijdperk”. In deze aria hoort men een grote beweeglijkheid van stem (vanaf 2:09) en het verbazingwekkende stembereik dat hem in staat stelt moeiteloos de laagste noot te zingen die in een beroemde opera is geschreven (de lage D op 2:35)

O, wie will ich triumphieren – Moll

 

We horen dit stuk in een andere versie, gezongen in het Italiaans. Ezio Pinza was de Italiaan met misschien wel de mooiste basstem die het mediterrane land heeft voortgebracht. Geboren in 1892, kwam hij uit een arm milieu en probeerde hij onder andere wielrennen. Hij had geen formele zangopleiding gehad en kon dus geen muziek lezen (dit lot deelde hij met de beroemdste tenor van de jaren dertig, Benjamino Gigli)! De opname dateert uit zijn latere jaren en geniet een cultstatus.

A che voglio trionfare – Pinza

 

 

Selim toont zich een waardig vertegenwoordiger van het humanisme

Synopsis: Osmin brengt hen naar Bassa Selim. Constanze is bereid te sterven en vraagt om Belmonte’s leven te sparen. Bassa eist wraak. Belmonte onthult zich als de zoon van de commandant van Oran, die bereid zou zijn elk losgeld te betalen. Selim realiseert zich dat hij de zoon van zijn ergste vijand in handen heeft. Door hem heeft hij Spanje moeten verlaten, en nu heeft hij de kans om wraak te nemen. Hij geeft opdracht tot marteling. Belmonte en Constanze zijn diep ontroerd als ze afscheid van elkaar nemen.

Welch ein Geschick

 

Synopsis: Selim is ontroerd en verandert van gedachten. Hij wil een onrecht uit het verleden niet met onrecht compenseren en de grootmoedige Selim geeft de vier de vrijheid. Allen zijn ontroerd door Selim’s edelmoedigheid, alleen Osmin schuimbekt bij het verlies van Blondes.

Een van de hoofdthema’s van de opera is het verlichte humanisme. De Turken worden niet simpelweg getoond als een wilde horde (zoals Rossini 30 jaar later), maar Mozart en Stephanie laten zien dat er goed en kwaad is in elk volk.

Een van de hoofdthema’s van de opera is verlicht humanisme. De Turken worden niet zomaar getoond als een wilde horde (zoals Rossini 30 jaar later) maar Mozart en Stephanie tonen aan dat er goed en kwaad is in elk volk.

Mozart besluit de opera met een vaudeville, een aanstekelijk slotkoor gezongen door het ensemble, waarin de moraal van het verhaal wordt gepresenteerd:

Niets is zo afschuwelijk als wraak;
Maar om menselijk en vriendelijk te zijn

En te vergeven zonder eigenbelang –
alleen een grote ziel is daartoe in staat.

De finale eindigt met uitbundige muziek in Turkse stijl.

We horen deze scène uit Milos Forman’s film “Amadeus”.

Bassa Selim lebe lange

 

 

Opname-aanbeveling van de opera DIE ENTFÜHRUNG AUS DEM SERAIL

 

Geen specifieke aanbeveling.

 

 

 

Peter Lutz, opera-inside, de online operagids over DIE ENTFÜHRUNG AUS DEM SERAIL van Wolfgang Amadeus Mozart.