Met de “Vliegende Hollander” is Wagner erin geslaagd zijn eerste meesterwerk te scheppen. De perfecte orkestrale taal, de grandioze leidmotieven en de prachtige koorscènes maken dit werk tot een van de topwerken van de Duitse componist.
De leitmotivs van de ouverture
Synopsis: Daland komt met zijn koopvaardijschip in een storm terecht en moet zijn toevlucht zoeken in een beschermende baai genaamd Sandwike.
De opera begint met een van Wagners onvergelijkbare ouvertures. De stormachtige zee is geschilderd als in een symfonisch gedicht. De stormen van Rossini en Meyerbeer zijn slechts een zacht briesje vergeleken met de orkaan van Wagner. We horen drie belangrijke leidmotieven in dit openingsstuk. Meteen aan het begin horen we het motief van de Hollander:
Kort daarna het beknopte spook motief:
Na dit gedeelte horen we een lyrisch thema, het zogenaamde verlossingsmotief
En kort daarna het liefdesmotief:
De storm steekt weer op en het zeemanslied “Steuermann, lass die Wacht”, dat we in akte 3 zullen horen, klinkt. Aan het eind wordt de stemming weer rustiger en met het verlossingsmotief eindigt de ouverture plechtig.
Overture – Klemperer / Philharmonia
Senta’s ballade
Dalands dochter Senta verdiept zich in het schilderij van de Vliegende Hollander, waarvan Maria haar het verhaal had verteld. Senta vertelt de spinners over haar rol als redder.
Volgens Wagner schreef hij deze ballade voor het eerst en werd zij het scharnierpunt van de muziek en het drama van de compositie. In de ballade vertelt Senta het verhaal van de Hollander en komen de belangrijkste leidmotieven naar voren. In de eerste twee coupletten horen we het verhaal van de Nederlander. Dit deel begint met het motief van de Hollander uit het orkest, gevolgd door het gezongen spookmotief van Senta en het eindigt met het verlossingsmotief. Daarna doen de meisjes ontroerd mee met het verlossingsmotief en eindigt Senta de ballade extatisch met de wens om de Nederlander te verlossen.
Een delicatesse is de ballade van Kirsten Flagstad uit de jaren ’30. Flagstadt was een van de belangrijkste Wagner-zangeressen, haar stem had een groot volume en klankrijkdom, zelfs in dramatische passages.
Johohohe (1) – Flagstadt
Koor van de matrozen
De dorpelingen vieren de komst van de matrozen met een feest op het schip van Daland. Ze roepen naar de matrozen van de Hollander, maar het blijft er spookachtig donker en stil.
Met een overgangsmuziek en zonder pauze begint de derde akte met het matrozenkoor. De koorpartijen van de “vliegende Hollander” zijn overweldigend in hun muzikaal effect.
Steuermann lass die Wacht – Solti
Plaats een Reactie
Meepraten?Draag gerust bij!