De Ring van de Nibelung is een totaalkunstwerk dat zich kan meten met werken uit de wereldliteratuur, zoals de Ilias van Homerus of de Divina commedia van Dante. Het is verbazingwekkend hoe homogeen dit werk op ons overkomt, dat in een periode van 25 jaar en in een complex ontwikkelingsproces tot stand is gekomen. Schemering der Goden (Götterdämmerung) is een opera met grandioze beelden en sluit dit werk af met een gigantische finale.
De afscheidsscène
De afscheidsscène van Siegfried en Brünnhilde is een van de hoogtepunten van de Ring. Het begint met het tedere motief van Brünnhilde, die haar niet langer als Valkyrie, maar als vrouw toont:
Brünnhilde wekt Siegfried, en zijn heldenmotief weerklinkt jubelend in de kopers:
Musicaal citaat: Siegfrieds heldenmotief
Je kan deze geweldige scène in de playlist vinden in twee versies. De eerste komt uit de beroemde Boulez/Chéreau cyclus uit Bayreuth.
Zu neuen Taten (1) – Jones / Jung
De unieke massascène van de Gibichung
Hagen zweert erbij en Alberich verlaat hem. Spoedig verschijnt Siegfried en deelt mee dat hij bij Brünnhilde in Gunthers gedaante is verschenen en in de mist van de dageraad ongemerkt met Gunther kon wisselen. Hij verzekert Gutrune dat hij Brünnhilde niet heeft aangeraakt en kondigt de naderende komst van Gunther en Brünnhilde aan. Juichend stemt Gutrune in met de aanstaande bruiloft. Hagen roept het volk van Gibichung bijeen om de koning en zijn bruid een waardig onthaal te bieden en het aanstaande dubbelhuwelijk te vieren. Hij vermaant de soldaten om Gunthers bruid bij te staan.
Deze scène is van een spookachtige wreedheid. Hagen’s oproep tot een bruiloft “Hoihoo” is niet in majeur, zijn stem vormt een tritonus met de bassen. Zo creëren zijn hoornklanken, zijn roepen en het mannenkoor een bijna brute sfeer, die in bijna 10 minuten wordt opgezweept. In de opname hieronder horen we op 1:28 een passage waar in de partituur tien verschillende noten tegelijk geteld kunnen worden, met andere woorden: een volledig atonale passage! Daarbij komen nog de geagiteerde tremolo’s in de bassen. Met het grootste pathos roept het koor “Heil aan u en uw bruid”, de eerste koorscène van de hele ring!
Hoiho! Hoihoo! (grootse scène met hoorns en koor) – Halfvarson
Siegfrieds dodenmars
Siegfried wordt met een plechtig escorte naar de hallen van Gibichung gedragen.
De treurmars van Siegfried is een ander groot symfonisch gedicht van de Ring. Siegfrieds leven gaat opnieuw muzikaal voorbij. Beethovens Begrafenismars uit zijn 3e Symfonie heeft waarschijnlijk model gestaan voor dit deel. Net als het model is Siegfrieds Treurmars in drie delen (mineur-majeur-mineur). De climax horen we in het 3e deel, waar we opnieuw Siegfrieds motieven in de blazers horen. In dit deel horen we het triomfantelijke motief van Siegfried. Herinnert u zich het motief van de hoorn? Het is praktisch hetzelfde, alleen 4 keer vertraagd:
Musicaal citaat: Siegfried’s Heldenmotief
We horen dit stuk in een versie van Herbert von Karajan. Karajan werkte zelf maar korte tijd in Bayreuth. Ondanks het succes van twee producties in het begin van de jaren vijftig, verweet Wieland Wagner hem streng om zijn trage tempo en de luide begeleiding, waardoor de tekst onbegrijpelijk werd. Karajan keerde nooit meer terug naar Bayreuth en verplaatste het grootste deel van zijn festivalactiviteiten naar Salzburg.
Trauermusik beim Tode Siegfrieds – Karajan
Plaats een Reactie
Meepraten?Draag gerust bij!