Weinig werken hielden Beethoven zo hardnekkig bezig als zijn enige opera. Pas in de derde versie kwam het tot zijn definitieve versie. Beethoven creëerde scènes die de operageschiedenis zijn ingegaan en ons vandaag de dag nog steeds raken met hun kracht en waarachtigheid.
Het kwartet “Mir ist so wunderbar”
Zonder de entree-aria van Leonore gaat de dialoog over in het grandioze kwartet “Mir ist so wunderbar”, dat met recht tot de grote kwartetten van de operaliteratuur gerekend mag worden. Het boeit niet alleen door de prachtige muziek, het ontroert omdat Beethoven voor alle liederen een melodie schreef, die de verschillende gevoelens van de personages onderstreept; Leonore maakt zich zorgen over haar opgesloten echtgenoot, Marzelline bezingt haar liefde voor Fidelio, Joaquino klaagt over het verlies van Marzellines liefde, en de vader is ontroerd door de vreugde over het aanstaande huwelijk van Fidelio en Marzelline. Begeleid door een ingetogen orkest, voegen de zangers zich canon-achtig bij elkaar en wordt het stuk een perfect kamermuziekkwartet.
De versie van de live-opname met Furtwängler uit 1953 is een van de grote opnamen van Fidelio. Volgens de bekende Duitse criticus Joachim Kaiser: “Als men van Wilhelm Furtwänglers Fidelio-opname uit 1953 het kwartet van de eerste akte hoort, het uitdoven van het gevangenenkoor, het duet tussen Leonore en Rocco, het schandalige begin van de tweede akte, en het vernietigend dramatische kwartet van de tweede akte, dan begrijpt men wat grootheid is.” (Kaiser, “100 Meesterwerken der Muziek”).
Mir ist so wunderbar- Jurinac / Mödl / Frick / Schock / Furtwängler.
“Abscheulicher !… Komm, Hoffnung!”
De grote aria van Leonore bestaat uit drie delen: Recitatief, Cavatina, Cabaletta. In deze vorm worden de basisemoties van Leonore beschreven – verontwaardiging, hoop, extase. De muziek die Beethoven ervoor schreef ontvouwt een expressiviteit door zijn verbrijzelende en tegelijk ontroerende expressie. Het is een zeven minuten durende krachttoer voor de zanger, die zowel de hoogste dramatische expressiviteit als de meest hartgrondige lyriek vereist. Mogelijk is deze aria geïnspireerd door Mozarts “Per pietà ben mio” uit “Cosi fan tutte,” dat ook begint met een adagio inleiding, in dezelfde toonsoort is geschreven, en ook een kernachtige hoornbegeleiding heeft.
Wat vond Christa Ludwig van uw vertolking van Leonore: “Ik kon Fidelio niet op een zeer dramatische manier zingen, maar ik speelde de zwakke vrouw die haar man probeerde te redden.” Voor Christa Ludwig was deze rol een grote uitdaging. Want zij was geen zeer dramatische sopraan. Over de aria van Leonoren bekende ze in een interview: “Aan het eind van de aria was ik altijd dolgelukkig als ik die noot, die hoge B, had gehaald. Na elke uitvoering van “Fidelio” was ik hees. Het duurde altijd drie dagen voordat ik de stem weer kon gebruiken.” (Bron: FAZ)
Abscheulicher !… Komm Hoffnung – Ludwig
Het Gevangenenkoor
In het Gevangenenkoor horen we al de idylle van de Pastorale die Beethoven slechts twee jaar later zal componeren. Het is een geniale vondst dat Beethoven de hoop van de gevangenen met zulke hartverwarmende muziek componeerde. Geen wonder dat Verdi zich geïnspireerd voelde om veertig jaar later een tweede beroemd gevangenenkoor te componeren.
O welche Lust (Gevangenenkoor) – Bernstein.
Peter Lutz, opera-inside, de online operagids bij FIDELIO van Ludwig van Beethoven.
Plaats een Reactie
Meepraten?Draag gerust bij!