IN FERNEM LAND – een aria uit de opera Lohengrin

De online operagids van Wagners aria IN FERNEM LAND

Lees interessante feiten en hoor geweldige YouTube-video’s over de beroemde aria “IN FERNEM LAND”.

 

 

 

Als u meer wilt horen over de opera LOHENGRIN, klik dan op de link naar het operaportret

 

 

De aria – synopsis & achtergrond

 

Synopsis: De Duitse koning Heinrich is naar Brabant gekomen. Hij wil dit deel van zijn rijk verplichten om dienst te nemen tegen de Hongaarse aanvallers. Elsa is ervan beschuldigd haar broer te hebben vermoord. Nu moet de koning voor de rechter verschijnen. Elsa krijgt de kans om zich voor de rechtbank te verdedigen. Maar in plaats van zich te verdedigen, vertelt Elsa over haar verdriet over de dood van haar broer en over een droom dat er een ridder zal verschijnen die voor haar zal vechten en haar onschuld zal bewijzen. Lohengrin verschijnt en belooft voor haar te vechten, maar alleen op voorwaarde dat zij hem nooit naar zijn naam of afkomst vraagt. Na een intrige van Ortruds en Telramunds stelt Elsa hem de vraag tijdens de huwelijksnacht. De betovering is verbroken en Lohengrin verklaart plechtig aan iedereen zijn afkomst. Hij is een ridder van de Heilige Graal, afkomstig van kasteel Montsalvat. Zijn vader is Parzival. Hijzelf is zijn ridder, Lohengrin genaamd. Hij is door de Graal gezonden om het kwaad te bestrijden en de deugd te beschermen.

 

 

Net als bij Tannhäuser met het Romeinse verhaal in de laatste akte, moet de tenor zijn belangrijkste deel aan het eind van de opera zingen. Dit betekent dat de zanger over voldoende vocale kracht moet beschikken om dit gedeelte tot een hoogtepunt van de avond te brengen. In Lohengrin is deze taak “gemakkelijker” dan in Tannhäuser, omdat de Graalsvertelling (“In fernem Land”) en zijn afscheid (“Mein lieber Schwan”) lyrische stukken zijn met een bijna bel canto-karakter, terwijl de Romeinse vertelling een dramatische stem vereist.

Het verhaal van Lohengrin verloopt in een plechtig, afgemeten tempo. De stem moet waardig zijn, maar toch licht, briljant en mysterieus, ver van het pathetische en heroïsche. Het stuk wordt ingeleid door het orkest. Een zinderende A majeur is hoorbaar in pianissimo. De tenor begint moeiteloos, op een onbeklemtoonde noot.

 

De intensiteit neemt toe. Lohengrin zingt trots over de Graal “ein Gefäss von wunderthätgem Segen” (“daarin is een vat van wonderlijke zegen”).

 

Met plechtige stem bezingt hij het jaarlijkse wonder “Alljährlich naht vom Himmel eine Taube um neu zu stärken seine Wunderkraft. Es heisst der Gral” (“elk jaar daalt een duif uit de hemel neer om zijn wonderbaarlijke kracht te versterken. Het wordt de Graal genoemd”). Een prachtig zacht forte in A schittert over de gonzende klank van de violen.

 

De hoge tessituur van de volgende passage houdt de dramatiek en plechtigheid hoog. Het is een veeleisende passage voor de tenor om de vocale kracht hoog te houden zonder zijn stem te overbelasten.

 

Aan het eind onthult Lohengrin zijn naam. Nu verandert de stem, ze wordt prachtig, glorieus en heroïsch, geenszins hol, maar nobel. Het is het hoogtepunt en de sleutel van de opera.

 

De Graalsvertelling eindigt met een plechtige orkestrale finale.

 

 

 

 

De aria – de tekst van IN FERNEM LAND

 

In fernem Land, unnahbar euren Schritten,
Liegt eine Burg, die Montsalvat genannt;
Ein lichter Tempel stehet dort inmitten,
So kostbar, als auf Erden nichts bekannt;
Drin ein Gefäß von wundertät’gem Segen
Wird dort als höchstes Heiligtum bewacht:
Es ward, daß sein der Menschen reinste pflegen,
Herab von einer Engelschar gebracht;

Alljährlich naht vom Himmel eine taube,
Um neu zu stärken seine Wunderkraft:
Es heißt der Gral, und selig reinster Glaube
Erteilt durch ihn sich seiner Ritterschaft.

Wer nun dem Gral zu dienen ist erkoren,
Den rüstet er mit überird’scher Macht;
An dem is jedes bösen Trug verloren,
Wenn ihn er sieht, weicht dem des Todes Nacht.

Selbst wer von ihm in ferne land’ entsendet,
zum Streiter für der Tugend Recht ernannt,
Dem wird nicht seine heil’ge Kraft entwendet,
Bleibt als sein Ritter dort er unerkannt.
So hehrer Art doch ist des Grales Segen,
Enthüllt – muß er des Laien Auge fliehn;
Des Ritters drum sollt Zweifel ihr nicht hegen,
Erkennt ihr ihn – dann muß er von euch ziehn.

Nun hört, wie ich verbotner Frage lohne!
Vom Gral ward ich zu euch daher gesandt:
Mein Vater Parzival trägt seine Krone,
sein Ritter ich – bin Lohengrin genannt.

Ver en ver weg, onbereikbaar voor uw stappen
is er een kasteel genaamd Montsalvat;
In het midden staat een lichtgevende tempel,
Zo kostbaar als niets anders op aarde bekend is.

Een vat van miracoulos zegen
Wordt binnen bewaakt als hoogste heiligdom.
Het is neergehaald door een schare engelen,
Om verzorgd te worden door de zuiverste menselijke wezens.
Jaarlijks nadert een duif van boven
Om zijn wonderbaarlijke kracht te versterken;

Haar naam is Sangrail, en zij schenkt het zalig zuiverste geloof
Aan zijn ridderschap.
Wie voorbestemd is om de Sangrail te dienen
Het bereidt zich voor met bovennatuurlijke kracht;
Elk kwaad bedrog is voor hem verloren,
Als hij het ziet, verdwijnt de macht van de dood;

Zelfs voor hem die erdoor naar vreemde landen wordt gestuurd,
Aangesteld als strijder voor de gerechtigheid van de deugd,
Zijn heilige kracht zal niet worden weggenomen,
Als hij daar gaat zonder erkenning als zijn ridder.

Moge de zegen van de Sangrail altijd zo nobel zijn,
Het moet de ogen van de leek ontvluchten als het wordt onthuld.
Daarom mag je niet twijfelen aan de ridder,
Als je hem herkent, moet hij je verlaten.
Luister nu, hoe ik de verboden vraag beloon:

Door de Sangrail werd ik naar u gestuurd:
Mijn vader Parzival draagt zijn kroon,
Zijn ridder, ik – heet Lohengrin.

 

 

 

 

Geschreven voor een Heldentenor

 

De rol van Lohengrin is geschreven voor een “Heldentenor”. Deze Fach kan slechts door enkele tenoren worden beheerst. De rollen zijn voorbehouden aan ervaren zangers, omdat een jonge stem snel beschadigd kan raken. De fysieke eisen die aan de zanger worden gesteld zijn enorm. De opera duurt meestal erg lang en de begeleiding door het orkest is luid en dicht. Het aantal uitmuntende vertegenwoordigers van deze fach is klein en de artiesten zijn gewild en meestal jaren van tevoren geboekt.

 

 

 

 

Bekende vertolkingen van IN FERNEM LAND

 

We horen dit stuk in verschillende interpretaties. We beginnen met die van Jussi Björling.

“Een paar weken voor zijn dood zong Björling het verhaal van de Graal voor de eerste en laatste keer in het openbaar. Ook al is de Zweedse taal niet per se geschikt voor de Lohengrin, ook al staat hij qua interpretatie nog aan het begin, wordt hij te burschikos gezongen en zit er ook een muzikale fout in – hier is hij, de ideale Lohengrin-stem. Björlings is misschien wel het grootst denkbare verlies voor Wagners zang geweest: Afstand en afstand tot de wereld en pijnlijk getinte sensualiteit”. (Fischer, grote stemmen). Zijn crescendo (1:55) bijvoorbeeld is adembenemend en de melancholie die over de vertolking zweeft is ongelooflijk harmonieus.

In fernem Land – Björling

 

 

We horen een tweede opname uit 1940 van een andere Scandinaviër. De Deen Lauritz Melchior was misschien wel de grootste Wagner-tenor uit de geschiedenis. Zijn vocale reserves lijken onuitputtelijk en zijn dictie is uitstekend, waarschijnlijk daterend uit zijn Bayreuth dagen, toen hij de rol repeteerde met Cosima Wagner.

In fernem Land – Melchior

 

 

In de volgende opname horen we Franz Völkers. Völkers Lohengrin behoort tot de groten van Wagner-zang. Kesting: “Zijn Lohengrin onder Tietjen behoort tot de vervullende momenten van Wagner-zang. Hij boeit met een expressieve frasering en een toon van lyrische magie.” Fischer (grote stemmen): “In de jaren dertig zette Völker voor Lohengrin maatstaven die tot op de dag van vandaag niet zijn overtroffen. Zijn combinatie van heroïsche baritonale kracht en lyrische gevoeligheid was balsem voor de zielen en oren van die Wagnerianen die genoeg hadden van “Bell-Canto”. (Bell is duits en betekent “het blaffen van de hond”).

In fernem Land – Völkers

 

 

Nicolai Gedda zingt een verrukte monoloog.

In fernem Land – Gedda

 

 

Aureliano Pertile zong dit stuk in Belcanto stijl. Deze opname uit de jaren ’20 is in het Italiaans gezongen. Pertile was de favoriete zanger van Toscanini. De interpretatie is wat ongebruikelijk in vergelijking met Melchior’s versie, maar hij staat in vakkringen hoog aangeschreven.

In fernem Land – Pertile

 

 

Domingo zong Lohengrin voor het eerst in 1968, maar hij zag dat hij er nog niet klaar voor was. De stem leed onder de spanning. En pas 15 jaar later zong hij het opnieuw. Met veel bel canto voldoet hij aan de eis van Franz Liszt.

De critici waren het erover eens dat Domino’s Lohengrin een grote aanwinst is. De pracht van zijn stem en het lyrische bel canto scheppen een boeiend, harmonisch beeld en brengen de luisteraar in verrukking.

Er waren alleen discussies over de articulatie. Zijn Duitse uitspraak vertoont grote gebreken. De meerderheid van de critici vond dat niet erg, Arnold Whittal zei zelfs spottend dat “Lohengrin tenslotte een vreemde eend in Brabant is, en Monsalvat dichter bij Madrid ligt dan bij welke noordelijke stad ook”. Natuurlijk waren er ook puristen die het accent als no-go bestempelden.

In fernem Land – Domingo

 

 

 

 

Peter Lutz, opera-inside, de online operagids bij de aria “IN FERNEM LAND” uit de opera Lohengrin van Richard Wagner.