Online operagids en synopsis van Tsjaikowsky’s THE QUEEN OF SPADES

Op het hoogtepunt van zijn kunnen als componist en in een creatieve roes van twee maanden componeerde Tsjaikovski een waar meesterwerk, gebaseerd op een libretto van zijn broer Modest en een roman van Poesjkin.

 

 

Inhoud

Beschouwing

Akte I

Akte II

Akte III

 

 

Highlights

Introduktion Ouverture

Mne strashno! Kwintet

Odnazhdy v Versalye Tomsky’s Ballade

Uzh vecher Romance

Kto strastno lyubya prodyoet Liefdesscène

Ya vas lyublyu Liefdesliedje

Pastorale

Vsyo tak kak mne ona skazala Beddenscène

Je crains de lui parler la nuit

Ne pugaites!… Ona mertva! Gravin’s dood

Ya neveryu chtoby Entr’acte en briefscène

Mne strashno! Spookverschijning van de gravin

Uzh Poloch … Akh, istomilas ustala ya! Liza’s Aria

Chto nahsa zhizn Hermann’s drinklied

Knyaz! Hermann’s dood

Gospod! Prosti yemu laatste lofzang

 

Opname aanbeveling

Opname aanbeveling

 

 

Première

St. Petersburg, 1890

Libretto

Modest Tsjaikovski, gebaseerd op de novelle Schoppenkoningin van Aleksandr Poesjkin.

Hoofdrollen

Hermann, officier (tenor) - Koning Tomsky, officier (bariton) - Prins Yeletsky, officier (bariton) - Koningin , Liza's pleegmoeder (mezzo-sopraan) - Liza, jonge vrouw van adellijk huis (sopraan) - Pauline, Liza's vriendin (alt)

Opname-aanbeveling

RCA, Mirella Freni, Vladimir Atlantov, Sergei Leiferkus, Dmitri Hvorostovski o.l.v. Seiji Ozawa en het Boston Symfonie Orkest en Tanglewood Festival Chorus.

 

 

 

Het libretto van Tsjaikowski’s broer Modest

De opera is gebaseerd op Poesjkins novelle uit 1834, en Tsjaikovski’s broer Modest bewerkte de tekst tot een operalibretto (oorspronkelijk voor een andere componist).
Interessant is dat Tsjaikovski zijn broer in zijn jonge jaren had afgeraden schrijver te worden, omdat hij vreesde dat het zijn broer aan talent ontbrak. Na verloop van tijd accepteerde hij de capaciteiten van zijn broer en zette zelfs een ander libretto van Modest op muziek (Jolanthe). Piotr associeerde met hem niet alleen zijn artistieke aanleg, maar ook hun homoseksualiteit. Na zijn dood schreef Modest een biografie over zijn broer en maakte in hun open correspondentie compromitterende passages zwart die later ontcijferd konden worden.

 

 

De roman van Poesjkin

Het libretto heeft de grote lijnen van de geschiedenis gemeen met die van Poesjkin, maar Modest en Piotr Tsjaikovski hebben belangrijke wijzigingen aangebracht. Bij hen staat het liefdesverhaal op de voorgrond, terwijl Poesjkins Hermann vooral wordt gedreven door zijn obsessie voor de zoektocht naar het mysterie van de kaarten. Bovendien sterven in de opera, in tegenstelling tot de novelle, de twee hoofdpersonen.
Tsjaikovski was vooral gecharmeerd van de persoon van Lisa. Net als Tatjana uit Eugene Onegin lag Lisa’s pure liefde en bereidheid tot offers hem na aan het hart, waarschijnlijk niet in de laatste plaats omdat hij in deze twee vrouwen de liefde voor zijn moeder en zus herkende.
Tchaikovsky vond ook een sterke relatie met Hermann. Hij schreef de rol aan een bevriende tenor en leed mee met de manisch geobsedeerde Hermann. Zo schreef hij zijn broer in een brief: “Mijn God, wat heb ik gisteren gehuild, toen ze het Koor van de Doden zongen voor mijn arme Duitser”.

 

De muziek

Tsjaikovski schreef de opera toen hij 50 jaar oud was. Zijn componistenkunst was in zijn hoogste bloei, de Schoppenkoningin werd geschreven in de tijd van zijn 5e symfonie. Hij schreef de opera voor een volledig romantisch orkest. In een brief aan zijn broer Modest bekende hij: “Of ik bega een verschrikkelijke en onvergeeflijke vergissing, of de ‘Schoppenvrouw’ is echt mijn chef d’oeuvre”.
Voor de opera gebruikte hij leidmotieven die we al in de ouverture aantreffen, met als hoofdmotief het drietonige motief van de kaarten, waarvan hij het geheim van de gravin wil bemachtigen. Tsjaikovski’s thema’s zijn meer dan alleen maar geheugenmotieven; ze passen zich aan psychologische situaties aan.
Tchaikovsky schreef de opera in een ware creatieve roes. Hij ontving de eerste libretto-teksten in januari, ging naar Florence om ongestoord te componeren. Na 2 maanden was de pianopartituur klaar en op 5 juni was de orkestratie voltooid. De première vond plaats op 16 december 1890 in St. Petersburg en werd met gejuich gevierd.

 

 

De rol van de gravin en de ruzie met barones von Meck

Kort na de première moet er een onenigheid zijn ontstaan tussen Tsjaikovski en zijn zo belangrijke en jarenlange beschermvrouwe, de barones von Meck. De barones staakte de correspondentie en alle betalingen. De reden hiervoor heeft zij nooit gegeven; bij verschillende gelegenheden na haar dood waren er vermoedens dat er een verband was met de rol van de gravin.

 

 

 

 

 

THE QUEEN OF SPADES Akte 1

 

Synopsis: Op een lentedag in een park in St. Petersburg.

De inleiding begint mystiek met een motief van de fagotten – het instrument dat de gravin gedurende de hele opera begeleidt. Onmiddellijk daarna zinspeelt het zuchtende motief in de strijkers op de komende tragedie:

Dan het kaart motief (1:30):

en, een beetje later, is het liefdesthema te horen,

waarmee Tsjaikovski drie centrale muzikale thema’s introduceert die als leitmotieven de synopsis van de opera begeleiden.

Het is een prachtige ouverture, Tsjaikovski is werkelijk op het toppunt van zijn kunnen.

Introduktie – Gherghiev

 

Synopsis: Er heerst een levendige bedrijvigheid.

Tchaikovsky genre schilderij van St. Petersburg. We horen een wiegeliedje van verpleegsters en het koor van kindsoldaten. Dit laatste is een hommage aan Bizet’s Carmen, die hij zeer bewonderde.

Gori, gori yasno / Schijn, zon, helder!

 

Synopsis: Hermann vertrouwt zijn collega-officier toe dat hij verliefd is geworden op een onbekende vrouw. Sindsdien heeft hij zijn leven niet meer in de hand en bezoekt hij elke avond het casino en kijkt naar de pokerrondes zonder zelf te spelen om de vreemdeling te vergeten.

Ya imeni yeyo ne znayu / Ik ken haar naam niet en zal die misschien nooit leren – Atlantov

 

 

 

Op de promenade

Synopsis: Mensen flaneren in het park.

Tsjaikovski heeft deze koorscène opzettelijk ingelast om de monologencènes af te wisselen. Maar dramatisch en muzikaal “is het koor niet belangrijk in deze opera” (Tsjaikovski in een brief aan zijn broer). Het is interessant dat in deze scène het koor niet verdeeld is naar stemmen, maar naar leeftijd. Terwijl de ouderen denken dat vroeger alles beter was, hopen de jongeren op het geluk van de liefde in de lente. Dit weerspiegelt het conflict tussen de oude gravin en de jonge Hermann.

Nakonets-to Bog / Eindelijk heeft de hemel ons een zonnige dag gezonden

 

Synopsis: Tomsky stelt voor dat hij haar het hof maakt, maar Hermann legt uit dat ze van adel is en daarom onbereikbaar voor hem. Het idee dat iemand anders haar heeft vergiftigt zijn ziel.

A ty uveren / Maar bent u zeker, dat zij u niet heeft opgemerkt?

 

 

Synopsis: Haar oorlogskameraad, de edelman Yeletski, komt langs en vertelt haar dat hij zich verloofd heeft.

Een canonachtig duet verbeeldt de tegengestelde gevoelens van de twee toekomstige rivalen.

Schastlivy den / Gelukkige dag

Het grote kwintet

Synopsis: Liza, zijn verloofde, duikt op met haar grootmoeder, de gravin, die tevens haar pleegmoeder is. Hermann herkent in haar zijn onbekende Liza. De gravin en Liza van hun kant zijn geschokt als ze naast Jeletski de griezelige vreemdeling herkennen die hen al enige tijd stalkt.

Tsjaikovski componeerde een groot kwintet voor deze scène. De tekst onthult Hermanns onbewuste bedoeling; het zijn niet de gedachten aan Liza die hem bewegen, maar hij wordt magisch gegrepen door de ogen van de gravin, waarin hij zijn ondergang voorziet.

 

Mne strashno! – Freni / Atlantov / Hvorostovsky / Forrester / Leiferkus

Tomsky’s ballade

Synopsis: Als Jeletski met Lisa en de gravin vertrekt, vertelt Tomski dat de oude gravin “Schoppenkoningin” werd genoemd toen ze nog een jonge mooie vrouw was. Zij zou het geheim van een onfeilbare methode van kaartspelen van een graaf door overgave hebben gekocht en rijk zijn geworden. De onthulling van het geheim zou echter haar dood betekenen.

We luisteren naar de grote ballade van Tomsky. Voor het eerst horen we over de kaarten.

Odnazhdy v Versalye / Eens in Versailles – Putilin

 

 

 

De stormen van Hermanns ziel

Synopsis: Tijdens een beginnende onweersbui besluit Hermann achter het geheim van de gravin te komen om met de rijkdom uit het spel Lisa te winnen.

Herhaaldelijk geeft Tschaikowski in deze opera de innerlijke toestanden van Hermanns ziel weer met onweerscènes in de muziek.

Se non è vero – Atlantov

 

 

Het betoverende volksliedje

Synopsis: Vriendinnen bezoeken Lisa in het paleis.

Tsjaikovski tekent een prachtige idylle met dit volksliedje. Slechts begeleid door piano, fluit en een spaarzaam orkest zingen de twee een magisch 2-stemmig volksliedje.

Hier is een fragment uit een verfilming uit de Sovjet-Unie

Uzh vecher / Deze avond – Milashkina / Avdeyeva

 

Synopsis: Pauline zingt een melancholisch lied en verdrijft dan deze gedachten, ze moeten feestvieren. Ze dansen uitbundig een Russische dans.

Da, vsomnila… Podrugi milie – Kasarova

 

 

Liza’s monoloog: tussen wanhoop en euforie

Synopsis: De gouvernante verschijnt. Ze laat weten dat de gravin niet blij is met hun gedrag en stuurt de vriendinnen weg. Liza blijft achter, vreemd genoeg melancholiek op deze dag van vreugde. Ze denkt aan Hermann, in wiens ogen de passie brandt.

Liza’s monoloog is wanhopig in het eerste deel en euforisch in het tweede. Vanaf dat moment wordt ze begeleid door een vibrerend orkest.

Zachem zhe eti slyozy / What am I crying for – Fleming

 

 

Synopsis: Hermann verschijnt verrassend aan de balkondeur. Lisa wil om hulp roepen, maar Hermann vertelt haar dat hij haar onmiddellijk zal verlaten, dat hij besloten heeft te sterven. Maar eerst wil hij nog een korte tijd bij haar zijn. Hij biecht haar zijn liefde op, die zij zwijgend beantwoordt.

Vergezeld van het liefdesmotief, wil Hermann Lisa voor zich winnen.

Prosti, prelestnoe sozdanye / Vergeef mij, liefste der schepselen / Schönes Mädchen, Göttin!

 

Het korte liefdesduet

Synopsis: Dan klopt plotseling de gravin aan de deur. Hermann verstopt zich haastig en de gravin komt binnen. Lise beweert niet in slaap te kunnen vallen en de gravin vertrekt weer. Als de gravin weg is, vraagt Liza Hermann te vertrekken. Hermann beweert nu zijn doodvonnis te hebben ontvangen en rent naar buiten. Op het laatste moment roept Liza hem terug en bekennen de twee hun liefde.

De spanning van de muziek stijgt onmetelijk tot Liza op het laatste moment roept: “Nee, blijf leven,” en het orkest, dat slechts bleke blazersklanken voortbracht, uitbarst in het jubelende liefdesthema. Maar Tsjaikovski gunt de twee geen uitgebreid liefdesduet in de Italiaanse stijl. De extatische liefdeseed duurt slechts enkele maten.

‘Kto strastno lyubya prodyot / hoe die door brandende hartstocht gedreven – Atlantov / Freni

 

 

 

 

THE QUEEN OF SPADES Akte 2

 

 

 

Synopsis: Liza en Yeletski zijn op een gemaskerd bal.

Een prachtige balscène opent het tweede bedrijf. Op verzoek van de operadirecteur schreef Tsjaikovski grote balscènes, die weelderig werden aangekleed om het operahuis in St. Petersburg internationaal te profileren.

Radostno / In vreugde en vrolijkheid verzamelen zich vandaag

 

De prachtige liefdesaria

Synopsis: De prins aanbidt zijn bruid, maar hij merkt dat zij hem ontwijkt.

Het is de gepassioneerde maar wanhopige arioso van Yeletski. Eigenlijk is deze rol slechts een bijrol, maar hij krijgt de prachtige aria “Ya vas lyublyu”. Yeletski wordt zo een zielsverwant van Lenski uit Onegin, wiens eerlijke liefde door de hoofdpersoon niet wordt beantwoord.

We horen Dmitri Hvorostovsky, die in 1989 internationaal doorbrak met deze rol en later zijn meest glansrijke rol vond bij Tsjaikovski in de rol van Eugene Onegin. Deze aria toont zijn elegante, lange fraseringen, schitterend gezongen met prachtig legato in zijn kenmerkende schimmige stem.

ya vas lyublyu / Ik hou van je – Hvorostovsky

 

We horen de aria in een tweede versie door Pavel Lisitsian. Over deze aria schreef Kesting (“grote stemmen”): “Ik heb de aria van Jeletski nog nooit zo goed en mooi horen klinken. Er is niet alleen de brede, expansieve frasering, maar ook vocale verbeeldingskracht in het fijne spel van licht en schaduw, van kleuren en dynamische nuances”.

Ja vas lyublyu / Ik hou van jou – Lisitsian

 

Synopsis: Hermann verschijnt, hij is geobsedeerd om het geheim van de drie kaarten te leren om rijk te worden en te vertrekken met Liza.

 

 

De Pastorale – allegorie van de handeling

Synopsis: een herderstoneelstuk met acteurs wordt opgevoerd ter vermaak van de gasten.

Tsjaikovski liet de Actie bewust teruggaan naar de tijd van Catharina de Grote. Enerzijds kwam dit overeen met een wens van de theaterdirecteur en anderzijds weerspiegelde dit zijn liefde voor Mozart. Zo komt dit intermezzo geheel in de stijl van Mozart tot stand en citeert het verschillende van zijn werken, bijvoorbeeld meteen aan het begin Papageno’s Aria uit de Toverfluit en later thema’s uit pianoconcerten.

De synopsis van het Schäferspiel is een allegorie op het verhaal van de opera. Modest Tsjaikovski plaatste het bewust in het midden van de opera en het geeft de richting aan waarin de opera zal gaan. Het herderinnetje Chloë wijst de liefde van de rijke Pluto af omdat ze van de arme herder Daphnis houdt.

Pastorale

 

De grote scène in de kamer van de gravin

Synopsis: Ongemerkt ontmoet Lisa Hermann. Ze overhandigt hem de sleutel van de kamer van de gravin voor een ontmoeting met haar de volgende dag, wanneer de gravin niet thuis zal zijn. Maar Hermann wil niet wachten en de twee kunnen ongemerkt het bal verlaten, terwijl de gasten ongeduldig wachten op de komst van de gravin. In de slaapkamer van de gravin komt Hermann voor een portret van de gravin te staan, op weg naar Liza’s kamer. Peinzend kijkt hij ernaar.

Opgewonden tremolo’s van strijkers scheppen een spookachtige, suspensevolle sfeer, het orkest beschrijft de opwinding van Herrmann, die de slaapkamer van de gravin binnenkomt.

Vsyo tak kak mne ona skazala / Ja alles is precies zoals sehe zei

 

Synopsis: Een dienstmeisje verschijnt en Hermann moet zich verstoppen. Nadat de gravin de kamer is binnengekomen, verschijnt Liza met haar bediende Masha. De gravin wil met rust gelaten worden.

Donkere bleke blaasinstrumenten leiden de scène in. Er heerst een spookachtige stemming. Het volgende lied is afkomstig uit de opera Le Coeur de Lion van André Modeste Grétry, opnieuw een verwijzing naar de 18e eeuw. De gravin wordt dus geportretteerd als een relikwie uit een vervlogen tijdperk.

Polno vrat vam …. “Je crains de lui parler la nuit / Genoeg van je leugenachtige vleierijen – Podles

 

De dood van de gravin

Synopsis: Terwijl de gravin op de bank gaat liggen om te slapen, komt Hermann naar haar toe. Hij was gekomen om het geheim van de drie kaarten van haar te leren. Als de gravin weigert het geheim te onthullen, wordt Hermanns aandringen steeds wanhopiger. Tenslotte trekt Hermann een pistool en de gravin valt van schrik dood neer. Lisa betreedt de scène. Ze herkent de situatie in afgrijzen en jaagt Hermann het huis uit.

Ne pugaites!… Ona mertva! / Wees niet bang … Ze is dood … Sie ist tot

 

 

 

 

THE QUEEN OF SPADES Akte 3

 

 

 

 

In tegenstelling tot het verhaal van Poesjkin pleegde Lisa zelfmoord. Na de dood van de gravin moet de derde akte het zonder vrouwenstemmen stellen, wat de tragiek van de laatste akte nog verscherpt.

 

De griezelige briefscène

Synopsis: Maanlicht verlicht Herman’s kamer. Hij zit aan tafel met een an

Maanlicht verlicht Herman’s kamer. Hij zit aan tafel en leest een brief, die Liza hem geschreven heeft. Ze wil hem bijstaan en hem vanavond zien. Hermann wordt geteisterd door wroeging en valt in een onrustige slaap.

Een andere meesterlijke Entr’acte opent het voorlaatste beeld. Trompetfanfares beschrijven de militaire omgeving van de kazerne en een begrafeniskoor herinnert aan de begrafenis van de gravin. Een grandioze scène (5:37) ontvouwt zich wanneer Tsjaikovski fragmenten van het liefdesmotief citeert, het vrouwenkoor op de achtergrond laat zingen en Hermann de visioenen van een waanzinnige vertolkt, slechts spaarzaam begeleid door het orkest.

Entre-acte Ya neveryu chtoby ty khotel smert Grafini / Ik geloof niet dat u de dood van de gravin hebt bedoeld

 

De geest van de gravin verschijnt

Synopsis: De wind huilt om het huis. Hij hoort het kloppen op de deur. De geest van de gravin wacht. Ze komt de kamer binnen en kondigt aan dat hij met Liza zal trouwen. Zij onthult hem het geheim van de drie kaarten: “Drie, Zeven, Aas” en verdwijnt. Hermann kan zijn geluk niet geloven

De fagot van de gravin, de huilende fluiten en de trillende strijkers leiden deze prachtige spookachtige scène in.

Mne strashno! / Nee, ik kan het niet verdragen!

 

Het sombere grachtentafereel

Synopsis: Liza wacht ‘s avonds laat aan de oever van een kanaal op Hermann. Ze is wanhopig dat haar geluk is omgeslagen in ongeluk.

Tchaikovsky beschreef de taferelen van St. Petersburg met veel raffinement. De lenteachtige zomertuin van het begin staat in contrast met de dreigende stemming van het kanaal op deze sombere winternacht. De scène opent met een enorme treurmars, die de luisteraar al in de stemming brengt voor het komende lot van Lisa.

De tekst van Lisa’s daaropvolgende arioso werd door Tsjaikovski zelf geschreven. Het arioso is eenvoudig gehouden en laat horen dat Lisa oprecht en zonder bijbedoelingen van Hermann houdt.

Uzh Poloch … Akh, istomilas ustala ya!/ het is bijna middernacht … ik ben vermoeid en afgemat van het lijden! / – Gorchakova

 

 

Moord in de rivier – een autobiografisch element

Synopsis: Is ze verliefd geworden op een moordenaar? Als hij niet komt opdagen, is er geen twijfel meer mogelijk. Ze is euforisch als ze hem ziet aankomen. De twee omhelzen elkaar. Hermann wil haar zo snel mogelijk naar het casino brengen, hij vertelt haar dat de gravin hem die avond haar geheim heeft verteld. Liza beseft dat Hermann gek geworden is en zich niet meer voor haar interesseert. Wanneer hij haar vertelt dat hij de vorige avond de gravin met een pistool heeft bedreigd, wordt het haar duidelijk dat hij een moordenaar is. Hij bekent dat de dood van de gravin de prijs voor het geheim was. Hermann is verblind door waanzin en duwt haar weg. Liza rent naar de oever en werpt zich in de rivier.

De dood van Liza citeert een tragisch autobiografisch element van de componist, die ooit een zelfmoordpoging deed in de Moskva-rivier in Moskou. Uit wanhoop over zijn huwelijk met Antonia (hij had een liefdesrelatie met de violist Jossif Kotek), klom hij in de ijskoude rivier om een longontsteking op te lopen. Kort daarna scheidden de twee.

A yesli mne v otvet

 

 

De speeltafels

Synopsis: In het casino vermaken de gasten zich.

Budem pit i veselitsya! / Drink en maak plezier! – Ozawa

 

 

Tomskys drinklied

Synopsis: Surin en Tomsky zitten aan de speeltafel en ontdekken tot hun verbazing dat Jeletski is verschenen, die anders nooit speelt. Lisa heeft hem verlaten, na pech in de liefde verwacht hij geluk in het spel. Tomski wordt gevraagd een lied te zingen.

Yeslib miliya devitsy tak mogli letat kak ptitsy / Als lieve meisjes konden vliegen als vogels – Rodescu

 

 

Synopsis: Samen zingen de gasten het spelerslied.

Een prachtig Russisch danslied, gespeeld met volledig orkest.

Tak v nenastne dni / Toen het weer nat was, ontmoetten zij elkaar vaak – Ozawa

 

 

De gamescene

Synopsis: Ze gaan weer aan tafel zitten. Als Jeletski Herman ziet binnenkomen, fluistert hij tegen Tomski dat hij misschien een secondant nodig heeft. Iedereen kijkt naar de spookachtig uitziende Hermann, als hij aan de spelerstafel gaat zitten, hij heeft nog nooit aan het spel meegedaan. Hermann wint non-stop.

Za dela, gospoda, za karty / En nu, heren, ter zaken, aan de tafels – Ozawa

 

Synopsis: De gevoelens breken door bij Hermann, de waanzin grijpt hem.

In het zogenaamde “drinklied” spreekt Hermann de gasten toe. Hij brengt slechts stereotiepe wijsheden zonder een diepere verbinding, zijn aftakeling is compleet.

Chto nahsa zhizn / Wat is ons leven? / Was ist unser Leben? – Domingo

 

 

Synopsis: Als niemand meer met Herrmann wil spelen, antwoordt Yeletski. Als Hermann zijn hele fortuin op één kaart inzet, neemt hij de schoppenvrouw in plaats van de winnende aas. Verbijsterd kijkt hij naar de kaart. Hij meent het minachtende gelach van de gravin op de kaart te zien. Hij staat op en steekt zichzelf met een dolk.

Idyot yeshcho / Geen spel meer

 

Hermanns zwanenzang

Synopsis: Stervend wendt hij zich tot de prins en vraagt om vergeving. Opnieuw ziet hij Liza voor zich.

Opnieuw klinkt het liefdeslied in de klarinet, begeleid door de zinderende strijkers. De opera eindigt verzoenend voor het publiek, terwijl in Poesjkins novelle Hermann naar het gekkenhuis moet.

Knyaz! / Prins! – Talantov

 

De slothymne

Synopsis: De gasten scharen zich rond de dode man en vragen God om genade.

Tsjaikovski eindigt de opera met een prachtig laatste mannenkoor dat een liturgische hymne zingt. Met de laatste tedere motieven van de strijkers vervaagt dit werk.

Gospod! Prosti yemu / Heer vergeef hem – Ozawa

 

 

 

 

 

 

Opname-aanbeveling

RCA, Mirella Freni, Vladimir Atlantov, Sergei Leiferkus, Dmitri Hvorostovski onder leiding van Seiji Ozawa en het Boston Symphony Orchestra, het Tanglewood Festival Chorus

 

 

 

Peter Lutz, opera-inside, de online operagids over THE QUEEN OF SPADES van P.I. Tchaikowsky.

 

 

 

 

0 antwoorden

Plaats een Reactie

Meepraten?
Draag gerust bij!

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *