De online operagids van Verdi’s aria SEMPRE LIBERA
Lees interessante feiten en hoor geweldige YouTube-video’s over de beroemde aria “SEMPRE LIBERA” en “AH FORS È LUI”.
Als je meer wilt horen over de opera La Traviata, klik dan op de link naar het opera-portret
De aria – synopsis en achtergrond
Synopsis: Alfredo is in de salon van Violetta. Hij biecht haar op dat hij al enige tijd heimelijk van haar houdt. Violetta, de Parijse courtisane en dame van de society, voelt zich aangetrokken tot Alfredo en heeft voor het eerst in haar leven behoefte aan liefde, maar weet ook van haar ernstige ziekte. In deze passage wordt zij heen en weer geslingerd tussen een ontluikende liefde (ah fors è lui) en een ongebonden leven (sempre libera).
Deze aria is de langste in zijn soort geschreven door Verdi. Ze duurt meer dan 10 minuten (inclusief recitatieven), en vereist van de zanger de hoogste vocale capaciteiten, alsook een groot uithoudingsvermogen.
Deze scène van Violetta bestaat uit twee delen: zij begint met een peinzend “ah fors è lui”, een lyrisch stuk dat met prachtige klankkwaliteit en kleuren gezongen moet worden.
Het wordt gevolgd door “Sempre libera”, dat de capaciteiten vereist van een coloratuursopraan met veel virtuoze loopjes en hoge noten. Naast deze vocale capaciteiten moet de zangeres de rol een enorme dramatische impuls geven, die de emotionele noodtoestand van Violetta, die verscheurd wordt tussen liefde, tragedie (ziekte) en joie de vivre, op de luisteraar over moet brengen, wat leidt tot een extatische stretta waarmee dit fantastische stuk wordt afgesloten.
Ah fors è lui
De aria begint met een vragend motief in de hoorns. Het “A fors è lui” is geschreven in mineur wat de wanhopige hoop van Violetta weergeeft. Het begint in p en dolcissimo:
Voor Violetta is het een delicate droom waarover ze zo teder moet zingen dat hij niet barst. Met het noemen van Alfredo (lui, che modesto) wordt de stem steviger en gaat over in de emotionele cantilena “ah quel amor”, die verweven is in een tedere stippelmelodie van de fluit. Na een herhaling eindigt Violetta dit eerste deel met een korte cadens.
Sempre libera
Abrupt rukt Verdi Violetta uit haar droom en zij schreeuwt “Follie”. Bitterheid is in haar stem. De coloraturen op “Vortici” en “Perir” drukken de pijn uit die zij voelt. De daarop volgende coloraturen op “Gioir” zwaaien naar de hoge Bes en leiden dan naar het allegro brillante van de aria “Sempre libera”. De muziek verandert in een salonsfeer met het bedwelmende walsritme van het orkest. De vele coloraturen zijn moeilijk en moeten elegant en gemakkelijk gezongen worden. Een virtuoze cadens leidt tot de recapitulatie van de “sempre libera”. Cascades van hoge noten met veel C en D volgen en monden uit in een extatische stretta (il mio pensier) die bestaat uit snelle loopjes met virtuoze versieringen als siernoten en trillers:
De aria – de tekst van SEMPRE LIBERA
È strano! è strano! in core
Scolpiti ho quegli accenti!
Sarìa per me sventura un serio amore?
Che risolvi, o turbata anima mia?
Null’uomo ancora t’accendeva O gioia
Ch’io non conobbi, essere amata amando!
E sdegnarla poss’io
Per l’aride follie del viver mio?Ah, fors’è lui che l’anima
Solinga ne’ tumulti
Godea sovente pingere
De’ suoi colori occulti!
Lui che modesto e vigile
All’egre soglie ascese,
E nuova febbre accese,
Destandomi all’amor.
A quell’amor ch’è palpito
Dell’universo intero,
Misterioso, altero,
Croce e delizia al cor.
A me fanciulla, un candido
E trepido desire
Questi effigiò dolcissimo
Signor dell’avvenire,
Quando ne’ cieli il raggio
Di sua beltà vedea,
E tutta me pascea
Di quel divino error.
Sentìa che amore è palpito
Dell’universo intero,
Misterioso, altero,
Croce e delizia al cor!Follie! follie delirio vano è questo!
Povera donna, sola
Abbandonata in questo
Popoloso deserto
Che appellano Parigi,
Che spero or più?
Che far degg’io!
Gioire,
Di voluttà nei vortici perire.
Sempre libera degg’io
Folleggiar di gioia in gioia,
Vo’ che scorra il viver mio
Pei sentieri del piacer,
Nasca il giorno, o il giorno muoia,
Sempre lieta ne’ ritrovi
A diletti sempre nuovi
Dee volare il mio pensier.
Hoe vreemd is het… hoe vreemd!
Die woorden staan in mijn hart gegrift!
Zou een ware liefde mij ongeluk brengen?
Wat denk je, o mijn verontruste geest?
Geen man heeft ooit zo’n vlam ontstoken.
O, vreugde…
Ik heb nooit geweten…
te beminnen en bemind te worden!
Kan ik dit verachten
voor een leven van steriel plezier?Was dit de man mijn hart,
Alleen in de menigte,
Vele malen verrukt om te schilderen
In vage, mysterieuze kleuren?
Deze man, zo waakzaam en toch teruggetrokken,
Die rondspookte in mijn ziekbed
En mijn koorts veranderde
in de brandende vlam van de liefde!
Die liefde,
De hartslag van de hele wereld,
Mysterieus, onbereikbaar,
De kwelling en verrukking van mijn hart.Het is waanzin! Het is een leeg delirium!
Een arme, eenzame vrouw
Verlaten in deze krioelende woestijn
die ze Parijs noemen.
Wat kan ik hopen? Wat moet ik doen?
Mezelf vermaken. Me onderdompelen in de draaikolk
van plezier en verdrink daar!
Geniet van mezelf!Vrij en doelloos moet ik fladderen
Van genot naar genot,
de oppervlakte afschuimen
van het levenspad.
Als elke dag aanbreekt,
Als elke dag sterft,
draai ik vrolijk naar de nieuwe geneugten
Die mijn geest doen zweven.
Geschreven voor een “dramatische coloratuursopraan”
De rol van Violetta is geschreven voor een dramatische coloratuursopraan. De dramatische coloratuursopraan moet zowel coloratuurvermogen hebben als het vermogen om dramatische expressie met een groter stemvolume te beheersen. Als deze stem ook lyrische partijen kan zingen, kan het dus gebeuren dat de “dramatische coloratuursopraan” een breed repertoire kan zingen.
Bekende vertolkingen van SEMPRE LIBERA
U hoort de eerste versie van Maria Callas. Zij was een van de grootste vertolkers van de Violetta. Met haar enorme vocale capaciteiten wist zij zowel in de coloratuurpartij als in het dramatische gedeelte te boeien. Vooral haar Lissabon Traviata werd een legende. Lees er meer over in de gids van deze opera.
Sempre libera (1) – Callas
De volgende opname is van Magda Olivero (1910-2014). Zij had een vurige aanhang die haar adoreerde. Haar carrière duurde lang, zo zong ze haar debuut bij de Met Opera met 65 (!) jaar in de rol van Tosca. Luister naar het aangrijpende rolportret en haar virtuoze vertolking.
Sempre libera (2) – Olivero
Hierna volgt een prachtige “Sempre libera” van Angela Gheorghiu in een opname uit 1995. De geboorte van de totale opname van de Traviata heeft iets magisch over zich. De sleutelgebeurtenis was haar ontmoeting met Georg Solti. Solti wilde op 84-jarige leeftijd zijn eerste Traviata produceren met verse artiesten en ontmoette Angela Gheorghiu. Tijdens een hoorzitting overtuigde ze hem onmiddellijk, hij was dolblij. De openingsavond was een triomf en de rest is legendarisch:
Sempre libera (3) – Gheorghiu / Solti
Vervolgens hoor je Diana Damrau. Lange tijd werd de Duitse geassocieerd met de rol van Koningin van de Nacht. Haar grote coloraturen en de moeiteloze beheersing van hoge noten stelden haar in staat deze uiterst moeilijke aria van Mozart briljant te zingen. Luister naar haar in Sempre libera.
Sempre libera (4) – Damrau
In de fragmenten bij “Sempre libera” vindt u nu vier historische audio-documenten, elk met “Assolutas”. Eén met de beroemde Nellie Melba, één van de grootste sopraanstemmen ooit opgenomen. Luister naar de opname uit 1906 van “Ah, forse lui…sempre libera”. Kesting: “De declamatorische pathos van het begin had nauwelijks dringender uitgedrukt kunnen worden met zuiver vocale middelen.”
Ah, fors’è lui…sempre libera (5) – Melba
Een tweede met Rosa Ponselle, die samen met Nellie Melba misschien wel de grootste is van de Italiaanse discipline in het “gouden tijdperk”. Nog steeds zingen de sopranen Melba’s cadens van Lucia’s waanzin aria (luister naar mijn blog over Lucia di Lammermoor, tweede deel). Maar laten we tot de Traviata komen met de woorden van Kesting: “… en toch is het de spannendste Violetta van alle complete opnamen (alleen als ik Callas hoor, wil ik dat vergeten). De ongelovig-vragende toon van “è strano” wordt uitsluitend door de iriserende klank voortgebracht. De expressieve accentuering van “Ah, fors’ è lui” is onvergetelijk. Welke buigingen en welke klankontwikkeling bij “ah! Quell’amore”! Wat een opbeurende liefdeswaanzin in de “follie” kreten.” Hoor Rosa Ponselle.
Ah, fors’è lui…sempre libera (6) – Ponselle
In nummer drie hoort u Lilli Lehman. Zij werd geboren in 1848, haar kunst is diep geworteld in de 19e eeuw, zo zong zij bijvoorbeeld op de première van het Bayreuth Festival, persoonlijk geregisseerd door Richard Wagner. Zij is de enige zangeres van de eerste Wagner-generatie van wie opnames bestaan, zij werd daarmee “stilistisch invloedrijk voor een generatie” (Fischer). Het repertoire van Lili Lehmann was zeer groot. “Er zijn twee opnameseries van haar uit de jaren 1905 en 1906, toen zij haar 60ste verjaardag al naderde, die een indruk kunnen geven van deze grote zangeres persoonlijkheid. (Fischer, grosse Stimmen), waarvan “de pianogeleide opname van “Fors è lui” tot de grote Lehmann-platen behoort” (Kesting).
Ah, fors’è lui…sempre libera (7) – Lehmann (Lili)
Licia Albanese zingt de sempre libera met snel tempo en veel vuur. De aria wordt gespeeld onder leiding van Toscanini. Toscanini (1867-1957) kende Verdi persoonlijk. “Toen Toscanini al op jonge leeftijd een gerespecteerd kapellmeister was, keerde hij tijdelijk terug naar zijn stoel in de cellosectie van de Scala en nam als cellist deel aan de première van Verdi’s Otello (La Scala, Milaan, 1887) onder leiding van de componist. Verdi, die zich er gewoonlijk over beklaagde dat dirigenten nooit geïnteresseerd leken te zijn in het dirigeren van zijn partituren zoals hij ze geschreven had, was onder de indruk van verslagen van Arrigo Boito over “Toscanini’s vermogen om zijn partituren te interpreteren” (bron: Wikipedia).Toscanini was beroemd om de getrouwheid aan de werken die hij toepaste.
Sempre libera (8) – Albanese
Peter Lutz, opera-inside, de online operagids bij de aria “SEMPRE LIBERA” uit de opera La Traviata.
Plaats een Reactie
Meepraten?Draag gerust bij!