UNA FURTIVA LAGRIMA – een aria uit L’Elisir d’amore

De online gids voor Donizetti’s aria UNA FURTIVA LAGRIMA

Lees interessante feiten en hoor geweldige YouTube-video’s over de beroemde aria “UNA FURTIVA LAGRIMA”.

Als u meer wilt horen over de opera L’elisir d’amore, klik dan op de link naar de online gids

De aria – synopsis en achtergrond

Synopsis: Adina, die niets weet van de dood van Nemorino’s oom, verneemt van Dulcamara dat Nemorino zich omwille van haar aan Belcore heeft verkocht. De ontroerde Adina betaalt de wervingsprijs terug. Dulcamara wil haar ook een fles verkopen. Zij glimlacht alleen en zegt hem dat zij Nemorino alleen met haar ogen en glimlach wil terugwinnen. Nemorino meent een heimelijke traan in Adina’s ogen te hebben gezien toen de vele meisjes hem omringden.

Nemorino is een ietwat naïeve jongeman. In deze aria, die bijna aan het eind is, is Nemorine voor het eerst gelukkig als hij erachter komt dat de wispelturige Adina verliefd op hem is geworden. De aria is geschreven voor een lyrische stem. Zij komt het best tot haar recht wanneer de tenor het karakter van Nemorino volledig tracht weer te geven zonder heroïsche aspecten. De melodie moet dus dolce gezongen worden.

De aria wordt ingeleid door een fagotsolo. Wat deze aria bijzonder mooi maakt, naast de grandioze motieven, is dat het eerste deel van elk couplet in mineur is geschreven en het tweede deel in majeur. Deze overgang van pijn naar hoop wordt prachtig versterkt door de expressieve instrumentatie van fagot en klarinet.

De aria – tekst van una furtiva lagrima

Una furtiva lagrima
Negl’occhi suoi spunto:
Quelle festose giovani
Invidiar sembro.

Hoe graag wil ik je zien?
Che piu cercando io vo?
M’ama, si m’ama, lo vedo, lo vedo.
Un solo instante I palpiti
Del suo bel cor sentir!
I miei sospir, confondere
Per poco a’ suoi sospir!
I palpiti, I palpiti sentir,
Confondere I miei coi suoi sospir
Cielo, si puo morir!

Di piu non chiedo, non chiedo.
Ah! Cielo, si puo, si puo morir,
Di piu non chiedo, non chiedo.
Si puo morir, si puo morir d’amor

Een vluchtige traan
In haar ogen huilde ik:
Die feestvierende jongeren
lijk ik te benijden.

Wat zoek ik nog meer?
Wat wil ik nog meer?
Ze houdt van me, ze houdt van me, ik zie het, ik zie het.
Gewoon om een moment
Van zijn mooie hart te voelen!
Verwar mijn zuchten
Voor even met zijn zuchten!
Voel het bonzen, voel het bonzen,
Verwar de mijne met haar zuchten
Hemel, je kan sterven!

Ik vraag niet meer, ik vraag niet meer.
Ah! Hemel, men kan, men kan sterven,
Ik vraag niet meer, ik vraag niet meer.
Men kan sterven, men kan sterven van liefde

Geschreven voor de stem van een lyrische tenor

De rol van Nemorino is geschreven voor een lyrische tenor. De lyrische tenor heeft een zachte, smeltende stem. De stem moet rijk en beweeglijk zijn in de melodische creatie. Hij kan met gemak de hoge noten bereiken en een mooie klank creëren. De lyrische tenor moet zowel intieme stukken als meer opwindende stukken overtuigend kunnen zingen.

Bekende vertolkingen UNA FURTIVA LAGRIMA

In 1901 zong Enrico Caruso deze aria voor het eerst. Het was zijn debuutseizoen in de Scala en Toscanini dirigeerde. Het was de grootste ovatie die ooit in dit theater te horen was. Het werd een van de belangrijkste opera’s in zijn carrière en aan de Met. “Una Furtiva lagrima” was een van de eerste aria’s die Caruso opnam en het was misschien wel de aria die het beroemdst werd, samen met vesti la giubba. In deze opname (technisch begeleid door een modern orkest) is het klassieke rubato te horen, bijvoorbeeld in het tweede “che piu cercando io vo”, dat, gecombineerd met een grandioos accelerando, twee keer zo lang is als Pavarotti’s tachtig jaar later. Hetzelfde kan gezegd worden van het (heerlijk) lange ritardando op “io la vedo”.

In de 20e eeuw kwam de tiran Toscanini, die onder het mom van trouw aan het oorspronkelijke werk, het rubato van de zanger sorteerde, wat tot op de dag van vandaag tot controversiële discussies leidde. In het tweede deel van de aria stelt Nemorino zich voor dat hij Adina in zijn armen houdt en haar hartslag voelt. Luister hoe Enrico Caruso deze passage teder zingt en dan met een prachtig crescendo juichend “Cielo” zonder aan tederheid in te boeten. Aan het einde van deze aria is, in de woorden van Kesting, “de prachtige beweeglijkheid van de stem te horen; de coloraturen rijgen de noten aaneen als glinsterende parels. Met de laatste frase gaat Caruso verder dan het bel canto zonder de technische basis van het klassieke “zingen op de adem” te verlaten. Hij zingt het woord “si puo morir” niet als een tenor di grazia, maar met een krachtig crescendo. Caruso laat de stem heel langzaam aanzwellen, en voegt er dan een snel maar gedomineerd vibrato aan toe: het plotseling oplaaien van een vuur door een hevige windvlaag.”

Una furtiva lagrima (1) – Caruso

en een interpretatie door Luciano Pavarotti

Una furtiva lagrima (2) – Pavarotti

Een derde versie door Jonas Kaufmann.

Una furtiva lagrima (3) – Placido Domingo

En tot slot een vertolking door Placido Domingo

Una furtiva lagrima (4) – Placido Domingo

Peter Lutz, opera-inside, de online operagids bij UNA FURTIVA LAGRIMA uit de opera L’elisir d’amore.