De online gids voor Christoph Wilibald Glucks aria CHE FARO SENZA EURIDICE
Lees interessante feiten en hoor geweldige YouTube-video’s over Glucks beroemde aria “CHE FARO SENZA EURIDICE“.
Als u meer wilt lezen en horen over ORFEO ED EURIDICE, klik dan op deze link naar het operaportret
De aria – synopsis en achtergrond
Synopsis: Orfeo’s geliefde Euridice is gestorven. Hij besluit naar de onderwereld te gaan om Eurydice uit het dodenrijk te halen. Cupido, de engel der liefde verschijnt en kondigt aan dat Apollo ontroerd is door zijn verdriet en hem het recht geeft om af te dalen naar de onderwereld. Maar Apollo stelt één voorwaarde, hij mag niet naar haar kijken, anders zal hij haar voor altijd verliezen. Om in de onderwereld binnen te komen kalmeert Orpheus de Furiën met de muziek van zijn stem en bereikt hij het Eiland van de Gezegende Geesten, waar Euridice geniet van de rust en de magie van dit eiland. Orpheus neemt Eurydice mee zonder haar aan te raken of aan te kijken. Eurydice is blij herenigd te zijn met Orpheus, maar ergert zich aan de terughoudendheid van Orpheus, die haar noch aanraakt noch aankijkt. Orpheus vraagt haar hem te vertrouwen en hem te vergezellen. Maar Eurydice ziet er geen heil in het paradijs te verlaten voor een leven zonder Orpheus’ liefde.
Glucks stuk voor Euridice is een van de beroemdste aria’s ooit geworden en de discografie omvat talloze opnamen van zangers van de meest uiteenlopende stembereiken. Aangezien Gluck zowel een versie voor Wenen als voor Parijs schreef, is er zowel een Franse (“J’ai perdu mon Euridice”) als een Italiaanse versie (“Che faro senza Euridice”).
Gluck schreef deze klaagzang in majeur, hoewel Euridice’s wanhoop over Orfeo’s vermeende kilheid tijdens de aria gestaag toeneemt. Hanslick, de beroemde criticus uit de 19e eeuw, zei dat de muziek van deze aria net zo goed geschreven had kunnen worden met de regel “J’ai trouvé mon Euridice” in plaats van “J’ai perdu mon Euridice”.
Maar Glucks keuze van toonsoort was opzettelijk. De rouwverwerking moest worden bereikt met de eenvoud van de aria en de orkestbegeleiding, waarbij slechts kort naar de mineurtoonsoort werd overgegaan. Tegen de conventies van de opera seria in, wilde de reformistische Gluck alle kunstmatige versieringen van de zangers elimineren en zag hij bewust af van versieringen. Dit aspect (zie ook de interpretaties hieronder) leidde tot de discussie of ornamentiek in deze aria geoorloofd is.
Het effect dat Gluck met deze aria maakte is echter grandioos, tijdgenoten als Rousseau waren enthousiast en de aria werd misschien wel de eerste superhit in de operageschiedenis.
De aria is geschreven in de vorm van een rondo, waarbij het hoofdthema twee keer terugkeert (A-B-A-C-A). Het begint met een bijna vrolijk Allegretto van het orkest, maar de gestippelde strijkers geven de opwinding van Euridice aan:
De grote en lange “rispondi” is een hoogtepunt en eindigt in een dramatisch forte:
Een plotselinge overgang naar het Adagio, Euridice’s smeken om een antwoord is een kort, sidderend liefdesliedje:
Het stuk keert terug naar het Allegretto, dat eindigt in een wanhopige kreet van “Euridice”:
Na een passage van stille wanhoop geschreven in piano, verhoogt Gluck de wanhoop met een groot crescendo:
De stemming wordt tragisch, de toonaard verandert in mineur:
De aria eindigt met de vraag “Waar zal ik heengaan zonder mijn geliefde”:
De aria – de tekst van CHE FARO SENZA EURIDICE
Che farò senza Euridice?
Dove andrò senza il mio ben?
Che farò? Dove andrò?
Che farò senza il mio ben?Dove andrò senza il mio ben?
Euridice. Euridice.
O Dio. Rispondi. Rispondi.
Io son pure il tuo fedele!
Wat moet ik doen zonder Eurydice?
Waar ga ik heen zonder mijn goed?
Wat zal ik doen? Waar zal ik heengaan?
Wat zal ik doen zonder mijn zegen?Waar zal ik heen gaan zonder mijn zegen?
Eurydice. Eurydice.
O God. Geef mij antwoord. Geef mij antwoord.
Ik ben ook uw trouwe.
Ah! Ik heb geen hoop meer,
geen hoop meer van de wereld, noch van de hemel!
Bekende vertolkingen van CHE FARO SENZA EURIDICE
Voor veel tijdgenoten was de expressie en warmte van Kathleen Ferrier’s stem uniek. Bruno Walter, een naaste metgezel in haar korte carrière, schreef na haar vroege dood dat zij, naast Gustav Mahler, de grootste persoonlijke kennis uit zijn muzikale leven was. Kathleen Ferrier stierf in 1951 op 41-jarige leeftijd aan borstkanker. Ze had net de Orfeo ingestudeerd. De vertolking (een live radio-opname) is een briljant document van haar stem: zielsroerende warmte, expressief vibrato en etherische pianissimi.
Che faro senza Euridice – Ferrier
Ferrier was een van Janet Baker’s rolmodellen, die de stem fach van alt met haar deelde. Janet Baker was een wereldberoemde oratorium- en liederenzangeres, maar zong alleen opera op de Britse eilanden, voornamelijk in Glyndebourne en Schotland. Zij zong de Orfeo tijdens haar afscheidsoptreden in 1982 en baarde opnieuw opzien met haar soulvolle interpretatie.
Che faro senza Eurydice – Baker
Marylin Horne was een zeer veelzijdige zangeres, ze had een rijke mezzo-sopraano ond en geweldige techniek.
Che faro senza Eurydice – Horne
Een hemelse vertolking door Tito Schipa, delicaat maar hartstochtelijk.
Che faro senza Euridice – Schipa
Lee Ragin, een countertenor met een expressieve interpretatie met ornamenten.
Che faro senza Eurydice – Lee Ragin
In 2015 voegde Juan Diego Florez de Orfeo toe aan zijn repertoire. Florez was een ontroerende Orfeo.
Che faro senza Euridice – Florez
Een geweldige, valide vertolking van Magdalene Kozena.
J’ai perdue mon Eurydice – Kozena
Voor hem was het een onbekende tessituur voor deze aria, maar de warmte van Pavarott’s stem boeit de luisteraar.
Che faro senza Eurydice – Pavarotti
Een interpretatie door een countertenor, Jochen Kowalski, licht geornamenteerd, zoals het mogelijk gezongen werd door de castraat Guadagni (de eerste Orfeo).
Che faro senza Eurydice – Kowalski
Maria Callas was een uitmuntend vertolkster van Gluck. In haar uitvoeringspraktijk en discografie speelden echter de opera’s Alceste en Iphigenie in Tauris de belangrijkere rol. Deze opname stamt uit de late fase van haar carrière.
J’ai perdu mon Eurydice – Callas
We horen een Russische versie door de Russische tenor Ivan Kozlowski (1900-1993), die een toon lager is getransponeerd. De Russische tenorentraditie bracht veel tenoren met een hoge tessituur voort, Kozlovski was de beroemdste in de 20e eeuw. Zijn interpretatie is emotioneel, Lopper sprak van “de sappige zoetheid”.
Che faro senza Eurydice – Kozlowski
Peter Lutz, opera-inside, de online operagids bij het lied “CHE FARO SENZA EURIDICE” uit de opera “Orfeo e Euridice” van Christoph Wilibald Gluck.
Plaats een Reactie
Meepraten?Draag gerust bij!