Mack the knife (Und der Haifisch, der hat Zähne) – een lied uit de Driestuiversopera

Portret van Kurt Weill en Bertold Brechts lied MACK THE KNIFE

Lees interessante feiten en luister naar leuke YouTube-video’s over de beroemde aria “MACK THE KNIFE “.

Om meer te weten te komen over THREEPENNY OPERA, klik op deze link naar het portret van de opera

Het liedje MACK THE KNIFE – Synopsis en achtergrond

Synopsis:Een kermis in Soho. De bedelaars bedelen, de dieven stelen, de hoeren sluiten. Een kermiszangeres zingt Moritat over Mackie Messer, de huurmoordenaar die op commando moordt.

Dit lied staat aan het begin van dit werk met een achtergrond van sociale kritiek geschreven door Weill en Brecht. Ze noemden het “Mackie Messer’s Moritat.” Moritat (waarschijnlijk afgeleid van het woord “moorddadige daad” of “moraal”) was een griezelballade die gezongen werd op kermissen en begeleid werd door violen of draaiorgels.
Vanaf het begin werd de Moritat een volkslied bij uitstek en het beroemdste stuk in de Trepenny Opera. Interessant is dat dit nummer niet in de originele versie zat. Het werd op het laatste moment geschreven omdat de acteur Harald Paulsen erop stond om als eerste acteur een lied uit te voeren.
De Trepenny Opera wijkt af van de traditionele benadering van muziekdrama die we van de opera kennen. Brecht en Weill verlangden van vertolkers dat zij scènes niet psychologisch, maar sociaal-politiek interpreteerden. De acteur mag niet opgaan in de rol. Daarom was niet de gevoelige operazanger de ideale vertolker, maar de zingende acteur.
Het stuk bestaat uit 6 coupletten en begint alleen met de begeleiding van een harmonium. Met elk couplet worden meer van de in totaal 9 instrumenten toegevoegd. Weill schrijft aan het begin “als een straatorgel”. Het ritme ontwikkelt zich meer en meer tot een foxtrot.
Weill schreef muziek met een eenvoudige maar suggestieve melodie, begeleid door een jazzband van 9 musici, die niet in de orkestbak zitten, maar op het podium musiceren.
Het stuk kan formeel worden verdeeld in een A- en een B-gedeelte.

Het lied begint in C-groot. Om het de acteur gemakkelijker te maken, heeft Weill afgezien van grote sprongen in toon en beweegt de zangstem zich binnen een smal bereik:

Ondanks de wrede teksten is de zangeres onbewogen. Dit zogenaamde “vervreemdingseffect” zorgt ervoor dat het publiek afstand houdt en dus kritisch kan denken. Het is niet langer het empathische muziekdrama van Verdi of Wagner dat telt, maar het “episch theater” van Brecht. Deze griezelige ballade speelt zich dus grotendeels af in de majeur toonsoort, alleen aan het begin van het B-gedeelte schakelt Weill even over naar de mineur toonsoort:

Arien – de tekst van MACK THE KNIFE

Originele Duitse tekst

Und der Haifisch, der hat Zähne
Und die trägt er im Gesicht
Und Macheath, der hat ein Messer
Doch das Messer sieht man nicht.

Und es sind des Haifischs Flossen
Rot, wenn dieser Blut vergießt
Mackie Messer trägt ’nen Handschuh
Drauf man keine Untat liest.

An der Themse grünem Wasser
Fallen plötzlich Leute um
Es ist weder Pest noch Cholera
Doch es heißt: Mackie geht um.

An’nem schönen blauen Sonntag
Liegt ein toter Mann am Strand
Und ein Mensch geht um die Ecke
Den man Mackie Messer nennt.

Und Schmul Meier bleibt verschwunden
Und so mancher reiche Mann
Und sein Geld hat Mackie Messer
Dem man nichts beweisen kann.

Jenny Towler ward gefunden
Mit ’nem Messer in der Brust
Und am Kai geht Mackie Messer
Der von allem nichts gewußt.

Wo ist Alfons gleich, der Fuhrherr?
Kommt er je ans Sonnenlicht?
Wer es immer wissen könnte
Mackie Messer weiß es nicht.

Und das große Feuer in Soho
Sieben Kinder und ein Greis
In der Menge Mackie Messer, den
Man nichts fragt, und der nichts weiß.

Und die minderjähr’ge Witwe
Deren Namen jeder weiß
Wachte auf und war geschändet
Mackie welches war dein Preis?

Darin’s Amerikaans-Engelse tekst
Oh, die haai, schat, heeft zulke tanden, schat.
En hij laat ze parelwit zien
Gewoon een mes heeft oude Macheath, schat
En hij houdt het uit het zicht

Je weet wanneer de haai met zijn tanden bijt, schat…
De scharlakenrode golven beginnen zich te verspreiden
Mooie handschoenen draagt Macheath, schat.
Dus er is nooit, nooit een spoor van rood

Nu op de stoep, ooh, zonnige ochtend, uh-huh
Ligt een lichaam dat gewoon leven uitstraalt
Eek, en er sluipt iemand om de hoek…
Zou deze persoon Mack the Knife kunnen zijn?

Er is een sleepboot bij de rivier, weet je dat niet?
Waar een cementzak gewoon naar beneden druipt
Oh, dat cement is gewoon, het is er voor gewicht, schat
Met vijf krijg je er tien, oude Macky is terug in de stad.

Heb je het gehoord van Louie Miller? Hij verdween, schat.
Nadat hij al zijn zuurverdiende geld had opgemaakt…
En nu geeft Macheath geld uit als een zeeman…
Kan het zijn dat onze jongen iets overhaast heeft gedaan?

Nu Jenny Diver, ho, ho, yeah, Sukey Tawdry
Miss Lotte Lenya en oude Lucy Brown…
Oh, de lijn vormt zich naar rechts, lieveling
Nu Macky terug is in de stad

Ik zei Jenny Diver, whoa, Sukey Tawdry
Kijk uit naar Miss Lotte Lenya en oude Lucy Brown
Ja, die lijn vormt zich naar rechts, schat.
Nu Macky terug is in de stad

Kijk uit, oude Macky is terug

Bekende interpretaties van MACK THE KNIFE

Eerst horen we de versie van de eerste macheet, Harald Paulsen, aan wie we het bestaan van het stuk te danken hebben (zie de inleidende tekst).

Der Haifisch hat Zähne – Paulsen

Zijn rol later in het Derde Rijk was echter een trieste. Hij was een opportunist en berucht als informant.

Leonard Bernstein pikte de opera op in de jaren vijftig en vroeg Blitzstein een Engelse versie te maken voor Broadway. Blitzstein verhuisde “Three Penny Opera” naar New York in 1870 en schreef de tekst in Amerikaans jargon. Lotte Lenya zong opnieuw Jenny, zoals ze 30 jaar eerder in de première sterft. Het werk maakte een grote impact in Amerika.

Veel jazzmusici waardeerden het dat Weill, in tegenstelling tot andere Europese componisten, echt in de stijl van de jazz schreef, en het nummer werd vele malen bewerkt door Amerikaanse jazzmusici. De eerste was Louis Armstrong, wiens stem en arrangement het nummer tot een geweldig swingnummer maakten.

Mack the knife – Armstrong

In 1960 bracht Ella Fitzgerald “Mack the Knife” terug naar Berlijn en kreeg er een Grammy voor. Haar interpretatie draaide de noot chromatisch een stap hoger voor elke regel, 11 keer in totaal. Adembenemend.

Mack the knife – Fitzgerald

Hildegard Knef, een Duitstalige actrice, nam het lied op in 1962. Ella Fitzgerald beschreef haar als ♪ Interessante feiten ♪ geweldige YouTube-video’s ♪ over Weills beroemde lied MACK THE KNIFE ♪ met interpretaties van Fitzgerald, Paulsen, Sinatra ♪ “beste zangeres zonder stem”.

En de haai heeft tanden – Knef

Op volwassen leeftijd nam Frank Sinatra het nummer met groot succes op in zijn concertrepertoire.

Mack the knife – Sinatra

Peter Lutz, opera-inside, de online operagids bij het lied “MACK THE KNIFE” uit Kurt Weill en Bertold Brecht’s opera met drie cijfers.