opera-inside-Die_tote_Stadt-Opernführer_opera_guide-Wolfgang_Korngold-Synopsis_Handlung_Trama_résumé-Aria_Glitter_and_be_gay-Glück_das_mir_verblieb

 

De online operagids van Erich Korngolds aria GLÜCK, DAS MIR VERBLIEB

Lees Interessante feiten en hoor leuke YouTube-video’s over Korngolds beroemde aria “GLÜCK, DAS MIR VERBLIEB”.

Als u meer wilt lezen en horen over De dode stad, klik dan op deze link naar het operaportret

 

 

 

De aria GLÜCK, DAS MIR VERBLIEB – synopsis en achtergrond

Synopsis: In Pauls sombere appartement in Brugge. De huishoudster Brigitta ontvangt Pauls oude vriend Frank, die in allerijl is overgekomen. Ze kijken naar de versierde foto van Pauls overleden vrouw, voor wie een haarvlecht van Marie als een relikwie is uitgestald. Brigitta vertelt hem over Pauls vreemde toestand. Paul komt terug in zijn appartement en is blij zijn vriend Frank te zien. Paul lijkt helemaal niet op Frank zoals Brigitta hem beschreven had. Bijna extatisch vertelt hij over een ontmoeting die hij had met zijn denkbeeldige vrouw in zijn armen tijdens een van zijn eenzame wandelingen. Hij zag een vrouw die leek op zijn Marie. De volgende dag sprak hij met haar, haar stem was als die van Marie, God had haar aan hem teruggegeven. Frank probeert hem uit te leggen dat hij in de waan was geraakt van “de droom van de terugkeer”. Maar Frank wil er niets van weten. De bel gaat, Paul verwacht Marietta al. Hij kijkt naar de foto van zijn vrouw en is blij dat God haar aan hem heeft teruggegeven! Marietta komt binnen, en Paul is gefascineerd door haar, die zo bedrieglijk op zijn Marie lijkt. Als hij haar een sjaal geeft en zij die over zich heen gooit, roept hij extatisch “Marie! Marietta is een danseres die op doorreis is tijdens een engagement in Brugge. Als ze een luit ziet in het appartement, zingt ze vrolijk een liedje voor Paul. Paul is ontroerd, het is precies hetzelfde lied dat Marie vroeger zong.
Dit stuk is Korngolds beroemdste ooit. Het is een nostalgisch solostuk (dat overgaat in een duet) midden in een psychodrama. Het heeft de functie om de relatie tussen Paul en Marietta emotioneel te maken voor de luisteraar, om een maximaal contrast te creëren met het drama dat volgt, dat zover gaat dat Paul Marietta vermoordt. Het karakter van dit stuk is liedachtig of zelfs operette-achtig. Het is gehouden in een A-B-A vorm, waarbij het B-deel slechts een korte dialoog bevat.

Al aan het begin schittert het orkest, dat met glockenspiel, celesta en harp een typische laat-romantische kleuring heeft. De klokken van de celesta roepen een romantische, bijna kinderlijk naïeve stemming op:

 

Marietta zet in, schrijft Korngold “heel langzaam, eenvoudig met gevoel”.

 

Het stuk is grotendeels in hoge tessituur geschreven om de spanning van de twee te laten voelen. Bij het woord “Abend” (avond) gaat de stem naar de hoge Bes in piano:

 

Kort daarna voegt de stem van Paul zich erbij, vol weemoed en verdriet:

 

Tegen het einde van de A-partij, wanneer Paul “Ich hört es oft” zingt, horen we een meesterlijke passage die Paul zingt over een dominant septiemakkoord dat oneindige melancholie uitdrukt…

 

… en in plaats van het op te lossen in de majeur toonsoort, verandert Korngold de muziek even in de mineur toonsoort die onmiddellijk opklimt naar D flat major, waarin hij ons voor de laatste maten van het A gedeelte (beginnend met “schönsten”) in plezier laat wentelen:

 

 

 

 

De aria – de tekst van GLÜCK, DAS MIR VERBLIEB

Glück, das mir verblieb,
Rück zu mir, mein treues Lieb.
Abend sinkt im Haag
Bist mir Licht und Tag.
Bange pochet Herz an Herz.
Hoffnung schwingt sich himmelwärts.

PAUL
(wie verloren)
Wie wahr, ein traurig Lied.

MARIETTA
Das Lied vom treuen Lieb,
Das sterben muß.

(wird aufmerksam)

Was haben Sie?

PAUL
Ik ken het lied.
Ich hört es oft in jungen,
In Schöneren Tagen…
Es hat noch eine Strophe,
Weiß ich sie noch?

(er setzt mechanisch fort. Sie spielt die Laute und fällt
ein. Die Strahlen der untergehenden Sonne überfluten
beide.)

Naht auch Sorge trüb,
Rück zu mir, mein treues Lieb.
Neig dein blaß Gesicht,
Sterben trennt uns nicht.
Het moet een keer van mij komen,
Glaub, es gibt ein Auferstehn.

Vreugde, dat bleef mij bij,
Terug naar mij, mijn trouwe liefde.
De avond valt in Den Haag
Ik ben licht en dag.
Bange duwt hart tegen hart.
De hoop zwaait ten hemel.

PAUL
(als verloren)
Hoe waar, een droevig lied.

MARIETTA
Het lied van de trouwe liefde,
die moet sterven.

(wordt aandachtig)

Wat heb je?

PAUL
Ik ken dit lied.
Ik hoor het vaak bij jongens,
In mooiere dagen…
Het heeft nog een strofe,
Herinner ik me haar nog?

(Hij gaat mechanisch verder.) Ze speelt de luit en valt
op. De stralen van de ondergaande zon overspoelen
beide.)

Naad ook zorgen bewolkt,
Terug naar mij, mijn trouwe liefde.
Kantel je bleke gezicht,
Sterven scheidt ons niet.
Moet je ooit van mij gaan,
Geloof, er is een opleving.
 

 

Bekende interpretaties van GLÜCK, DAS MIR VERBLIEB

 

We horen het duet eerst in de oorspronkelijke bezetting voor sopraan en tenor.

 

Als eerste in de opname met Jonas Kaufmann en Julia Leiter. Kaufmann debuteerde in 2019 in de rol van Paul.

Glück, das mir verblieb – Kaufmann / Leiter

 

De volgende versie met het droompaar van de jaren twintig, Richard Tauber en Lotte Lehmann. U hoort hieronder meer van Lotte Lehmann. Erich Korngold noemde Richard Tauber “de ideale Paul”.

Glück, das mir verblieb – Lehmann / Tauber

 

 

De volgende opnames zijn soloversies voor sopraan:

 

Een hemelse versie van Elisabeth Schwarzkopf, die zich kenmerkt door het langzame tempo. Het verlangen van haar stem, schor van opwinding, loomt in de beste zin.

Glück, das mir verblieb – Schwarzkopf

 

 

Maria Jeritza debuteerde in New York in de rol van Marietta en begon met deze rol haar wereldcarrière.

Glück, das mir verblieb – Jeritza

 

Lotte Lehmann was de grote rivaal van de Jeritza. Bij verschillende gelegenheden traden de twee samen op en Lehmann zei dat de Jeritza haar ook op het podium in de ribben stompte om haar er beter uit te laten zien. In het duel van de twee zangers in deze aria komt Lehmann er veel beter af, je hoort alleen “Abend” “avond” met de hoge Bes, die Lehmann prachtig beklimt (0:34) terwijl de Jeritza de hoge noot omzeilt (zie boven).

Glück, das mir verblieb – Lehmann

 

 

 

 

Peter Lutz, opera-inside, de online operagids bij het lied “GLÜCK, DAS MIR VERBLIEB” uit de opera “De dode stad” van Erich Korngold.

0 antwoorden

Plaats een Reactie

Meepraten?
Draag gerust bij!

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *