GLÜCK, DAS MIR VERBLIEB – aria z opery Martwe miasto

Przewodnik operowy online po arii Ericha Korngolda “GLÜCK, DAS MIR VERBLIEB”

Przeczytaj Ciekawostki i posłuchaj świetnych filmów na YouTube o słynnej arii Korngolda “GLÜCK, DAS MIR VERBLIEB”.

Jeśli chcesz przeczytać i usłyszeć więcej o THE DEAD CITY, kliknij na ten link do portretu opery

Aria GLÜCK, DAS MIR VERBLIEB – streszczenie i tło

 
Synopsis: W ponurym mieszkaniu Paula w Brugii. Gospodyni Brigitta przyjmuje dawnego przyjaciela Paula, Franka, który pospiesznie przyjechał. Patrzą na udekorowane zdjęcie zmarłej żony Paula, przed którym jak relikwia widnieje warkocz z włosów Marie. Brigitta opowiada mu o dziwnym stanie Paula. Paul wraca do swojego mieszkania i cieszy się na widok swojego przyjaciela Franka. Paul wcale nie wydaje się Frankowi taki, jak opisywała go Brygida. Niemal z ekstatycznym przejęciem opowiada o spotkaniu, jakie miał z wyimaginowaną żoną w ramionach podczas jednego z samotnych spacerów. Zobaczył kobietę, która wyglądała jak jego Maria. Następnego dnia rozmawiał z nią, jej głos był taki jak Marie, Bóg mu ją oddał. Frank próbuje mu wytłumaczyć, że wpadł w złudzenie “marzenia o powrocie”. Ale Frank nie chce nic o tym wiedzieć. Dzwoni dzwonek, Paweł oczekuje już Marietty. Patrzy na zdjęcie żony i jest szczęśliwy, że Bóg mu ją oddał! Marietta wchodzi, a Paul jest zafascynowany nią, która tak łudząco przypomina jego Marie. Kiedy daje jej szalik, a ona zarzuca go na siebie, woła ekstatycznie “Marie! Marietta jest tancerką, która przejeżdża przez Brugię w czasie zaręczyn. Kiedy widzi w mieszkaniu lutnię, z radością śpiewa Paulowi piosenkę. Paul jest wzruszony, to dokładnie ta sama piosenka, którą kiedyś śpiewała Marie.
 

Ten utwór jest najbardziej znanym utworem Korngolda. Jest to nostalgiczny utwór solowy (który przechodzi w duet) w środku psychodramy. Jego zadaniem jest nadanie emocjonalnego charakteru relacji między Paulem a Mariettą dla słuchacza, aby stworzyć maksymalny kontrast dla następującego po nim dramatu, który sięga aż do zabójstwa Marietty przez Paula. Charakter tego utworu jest piosenkowy, a nawet operetkowy. Utrzymany jest w formie A-B-A, przy czym część B zawiera jedynie krótki dialog.

Już na początku błyszczy orkiestra, która z glockenspielami, czelestą i harfą ma typowy dla późnego romantyzmu koloryt. Dzwonki czelesty wyczarowują romantyczny, niemal dziecięco naiwny nastrój:

Marietta osiada, Korngold pisze “bardzo powoli, po prostu z uczuciem”.

Utwór w dużej mierze napisany jest w wysokiej tessiturze, aby pozwolić na odczucie emocji z nimi związanych. Na słowie “Abend” (wieczór) głos przechodzi do wysokiego B w piano:

Zaraz potem dołącza się głos Paula, pełen melancholii i smutku:

Pod koniec części A, kiedy Paul śpiewa “Ich hört es oft” (Często słyszałem to”), słyszymy mistrzowski fragment, który Paul śpiewa nad dominującym akordem siódmym, który wyraża nieskończoną melancholię…

… i zamiast rozpuścić ją w tonacji durowej, Korngold na krótko zmienia muzykę w tonacji molowej, która natychmiast wspina się do Des-dur, w której pozwala nam taplać się w przyjemności w muzyce do ostatnich taktów sekcji A (zaczynającej się od “schönsten”):

Aria – tekst GLÜCK, DAS MIR VERBLIEB

 
Glück, das mir verblieb,
Rück zu mir, mein treues Lieb.
Abend sinkt im Haag
Bist mir Licht und Tag.
Bange pochet Herz an Herz.
Hoffnung schwingt sich himmelwärts.

PAUL
(wie verloren)
Wie wahr, ein traurig Lied.

MARIETTA
Das Lied vom treuen Lieb,
Das sterben muß.

(wird aufmerksam)

Was haben Sie?

PAUL
Ich kenne das Lied.
Ich hört es oft in jungen,
In Schöneren Tagen…
Es hat noch eine Strophe,
Weiß ich sie noch?

(er setzt mechanisch fort. Sie spielt die Laute und fällt
ein. Die Strahlen der untergehenden Sonne überfluten
beide.)

Naht auch Sorge trüb,
Rück zu mir, mein treues Lieb.
Neig dein blaß Gesicht,
Sterben trennt uns nicht.
Mußt du einmal von mir gehn,
Glaub, es gibt ein Auferstehn.
 
Radość, która mi pozostała,
Wróć do mnie, moja wierna miłość.
Wieczór zapada w Hadze
Jestem światłem i dniem.
Bange popycha serce do serca.
Nadzieja kołysze się w niebie.

PAUL
(jako zagubiony)
Jakże prawdziwa, smutna piosenka.

MARIETTA
Pieśń wiernej miłości,
Która musi umrzeć.

(staje się uważna)

Co masz?

PAUL
Znam tę pieśń.
Często słyszę ją u chłopców,
W milszych dniach…
Ma jeszcze zwrotkę,
Czy ja ją jeszcze pamiętam?

(Kontynuuje mechanicznie.) Ona gra na lutni i pada
na. Promienie zachodzącego słońca zalewają
obie).

Szew również martwi się pochmurnie,
Wróć do mnie, moja wierna miłości.
Pochyl swoją bladą twarz,
Umieranie nas nie rozdziela.
Czy kiedykolwiek będziesz musiała odejść ode mnie,
Uwierz, jest odrodzenie.
 

Słynne interpretacje GLÜCK, DAS MIR VERBLIEB

Duet słyszymy najpierw w oryginalnej instrumentacji na sopran i tenor.

Pierwszy w nagraniu z Jonasem Kaufmannem i Julią Leiter. Kaufmann debiutował w 2019 roku w roli Pawła.

Glück, das mir verblieb – Kaufmann / Leiter

Kolejna odsłona z wymarzoną parą lat dwudziestych, Richardem Tauberem i Lotte Lehmann. Więcej od Lotte Lehmann można usłyszeć poniżej. Erich Korngold nazwał Richarda Taubera “idealnym Paulem”.

Glück, das mir verblieb – Lehmann / Tauber

Poniższe nagrania to wersje solowe na sopran:

Niebiańska wersja Elisabeth Schwarzkopf, którą charakteryzuje wolne tempo. Tęsknota jej głosu, zachrypniętego z podniecenia, rozmarza w najlepszym tego słowa znaczeniu.

Glück, das mir verblieb – Schwarzkopf

Maria Jeritza zadebiutowała w Nowym Jorku w roli Marietty i od tej roli rozpoczęła swoją światową karierę.

Glück, das mir verblieb – Jeritza

Lotte Lehmann była wielką rywalką Jeritza. Przy kilku okazjach obie występowały razem, a Lehmann twierdziła, że Jeritza również na scenie uderzała ją w żebra, aby lepiej wyglądać. W pojedynku obu śpiewaczek w tej arii Lehmann wypada znacznie lepiej, słychać tylko “Abend” “wieczór” z wysokim B, na które Lehmann pięknie się wspina (0:34), podczas gdy Jeritza omija wysoką nutę (patrz wyżej).

Glück, das mir verblieb – Lehmann

Peter Lutz, opera-inside, internetowy przewodnik operowy do utworu “GLÜCK, DAS MIR VERBLIEB” z opery “Martwe miasto” Ericha Korngolda.