Śpiewacy norymberscy Richarda Wagnera – przewodnik operowy i streszczenie

Online opera przewodnik & streszczenie do DIE MEISTERSINGER VON NÜRNBERG Wagnera

Meistersinger to prawdopodobnie największe osiągnięcie geniuszu Wagnera. Tematy muzyczne są olśniewające, orkiestracja i technika kompozytorska mistrzowska, fabuła oryginalnie pomyślana, a z Hansem Sachsem Wagner stworzył niepowtarzalny portret roli.

Treść

♪ Komentarz

♪ Akt I

♪ Akt II

♪ Akt III

Highlights

♪ Vorspiel Ouverture

♪ Da zu Dir der Heiland kam Kiedy zbawiciel przyszedł do ciebie

♪ Was duftet doch der Flieder Monolog bez

♪ Nun eilt herbei … Frohsinn und Laune

♪ Gut’n Abend, Meister

♪ Den Tag seh ich erscheinen

♪ Scena z quarrelami

Wahn! Wahn! Monolog Szaleństwo

♪ Ein Werbelied von Sachs

♪ O Sachs! Mein Freund! Du treuer Mann!

♪ Selig wie die Sonne Kwintet

♪ Silentium Wejście mistrzów

♪ Wachet auf! Es nahet gen den Tag

♪ Morgen ich leuchte im rosigem Schein Piosenka o nagrodzie Beckmessera

♪ Morgenlich leuchtend im rosigen Schein Piosenka o nagrodzie Walthera

♪ Verachtet mir die Meister nicht … Ehrt Eure deutschen Meister

Recenzja nagrania

♪ Recenzja nagrania

PREMIERE

Monachium, 1868

LIBRETTO

GŁÓWNE ROLE

Hans Sachs, Meistersinger i szewc (baryton) - Veit Pogner, Meistersinger i złotnik (bas) - Sixtus Beckmesser, Meistersinger i urzędnik miejski (baryton) - Walther von Stolzing, młody rycerz z Frankonii (tenor) - David, uczeń Hansa Sachsa (tenor) - Eva, córka Pognera (sopran) - Magdalena, opiekunka Evy i przyjaciółka Davida (mezzosopran)

RECENZJA NAGRANIA

CALIG, Thomas Stewart, Sandor Konya, Gundula Janowitz, Thomas Hemsley, Brigitte Fassbaender pod dyrekcją Rafaela Kubelika oraz Chór i Orkiestra Radia Bawarskiego.

 

 

Tło historyczne rozciąga się na 32 lata

Jako 15-latek Wagner zobaczył na drezdeńskiej scenie komedię Deinhardsteina “Hans Sachs”, która od razu go urzekła. Chodziło o norymberskiego poetę i mistrza Sachsa, który w XVI wieku słynął z poezji. Sztuka mistrzowska wywodzi się od minstreli, którzy muzykowali według wolnych zasad i którzy stopniowo osiedlając się w miastach zapisywali zasady swojej sztuki w stałych tabulaturach. Sztuka ta była następnie zarządzana przez mistrzów cechowych, z których najbardziej znanym był szewc Sachs.
W 17 lat po swoich doświadczeniach w teatrze drezdeńskim Wagner poczuł potrzebę stworzenia pogodnego odpowiednika tragicznego “Tannhäusera”. Przypomniał sobie komedię i pierwsze szkice stworzył w 1845 roku podczas pobytu w sanatorium w Marienbadzie. Jego udział w rewolucji drezdeńskiej i gorączkowa ucieczka do Szwajcarii przerwały pracę i musiało minąć kolejnych 15 lat, zanim ją wznowił.
Przyczyny tego stanu rzeczy były dwie. Pierwszą okazją był jego związek z Mathilde Wesendonck, który omówimy w następnym rozdziale. Wagner natknął się również na kronikę Wagenseila (“von den Meisters Singer holdseligen Kunst”), która dała mu pełny wgląd w zasady i regulaminy Meistersingera.
Po drugie, w 1861 r. znów dopadły go kłopoty finansowe. Aby szybko zarobić pieniądze, stworzył szkic tekstu Meistersingera i obiecał swemu wydawcy Schottowi szybką pracę i dostarczenie opery w ciągu roku. Schott zapłacił wysoką zaliczkę, a Wagner przeniósł się do Biebrich koło Moguncji, aby w spokoju podjąć pracę i być blisko swojej nowej ukochanej, Mathilde Maier. Po pierwszych udanych początkach, jego siły twórcze zaczęły słabnąć i Wagner nie był w stanie dokończyć opery. Z zimnym sercem wysłał swojemu wydawcy zamiast opery (obciążone już hipoteką) rękopisy Wesendonck-Lieder, ale ten odmówił dalszego finansowania projektu.
Dopiero trzy lata później prace nad operą były kontynuowane. Ludwik II Bawarski odciążył go finansowo i mógł ukończyć dzieło do 1867 roku.

Mathilde Wesendonck i Schopenhauer: Miłość jako złudzenie

.
Na zaproszenie swoich zuryskich mecenasów, małżeństwa Wesendoncków, Wagner spędził z nimi kilka dni w Wenecji w 1861 roku. Odkrył tam, że jego sekretna kochanka Mathilde Wesendonck jest w ciąży z piątym dzieckiem swego męża. Kiedy romans był już w kryzysie, Wagner zdał sobie sprawę, że ta miłość, która zainspirowała go do “Tristana & Izoldy” jest skończona. Teraz Wagner postanowił filozoficznie przekroczyć to pośrednie “odrzucenie” i zobaczył siebie jako Hansa Sachsa, który wyrzekł się miłości z szlachetnych powodów.
Filozoficznych ram dostarczyło mu dzieło Schopenhauera “Die Welt als Wille und Vorstellung” (“Świat jako wola i przedstawienie”), z którym zapoznał się kilka lat wcześniej. W pesymistycznym spojrzeniu Schopenhauera na świat, wola drapieżnika “człowieka” prowadzi do destrukcyjnych mąk. Ta wrodzona mania prowadzi do wojen, autodestrukcji i utraty miłości, z której jedynym wyjściem jest wyrzeczenie się (woli).

Hans Sachs

W ten sposób poeta-szewc Hans Sachs stał się postacią Schopenhauera, którego filozofię świata Wagner wyłożył w monologu urojeniowym w trzecim akcie. Ta filozoficzna zmiana wyjaśnia nadrzędne znaczenie postaci Hansa Sachsa w Meistersingerze Wagnera: Sachs jest mistrzem we własnej osobie. Wagner z żadną inną postacią nie identyfikował się bardziej niż z szewcem-poetą, i każe go cytować w trzecim akcie “Tristana i Izoldy”: “Mein Kind, von Tristan und Isolde kenn’ ich ein traurig Stück. Hans Sachs war klug und wollte nichts von Herrn Markes Glück”. (“Moje dziecko, znam smutną opowieść o Tristanie i Izoldzie. Hans Sachs był mądry i nie chciał niczego z losu króla Marke”). Izolda stała się teraz Ewą!
Poza Sachsem wszystkie inne postacie zanikają, nawet bohater rewolucyjny i obrazoburca Walther (który ma w sobie także trochę Wagnera) musi ustąpić miejsca świetlanej postaci Sachsa. Jeśli w “normalnej” operze bohaterem ostatniego aktu był junkier Walther, to teraz trzeci akt staje się dwugodzinnym “Festiwalem Hansa Sachsa”, który zaczyna się jego monologiem Szaleństwo, a kończy “Verachtet mir die Meister nicht” (“Nie gardźcie mi mistrzami”), tworząc jedną z najbardziej gigantycznych par force tour w całej literaturze operowej.
Partia Sachsa wymaga całego repertuaru śpiewaka: wysokich pasaży lirycznych, długich odcinków deklamacyjnych i oczywiście wysokich pasaży trzeciego aktu i ogromnej sceny finałowej.

Sixtus Beckmesser

Nazwisko potwierdzonego kawalera Wagner wybrał z dokumentu Hansa Sachsa. Całą resztę Wagner dowolnie wymyślił. Pierwotnie postać Merkera nazwał “Hans Lick” lub “Veit Hanslich”, nawiązując do straszliwego wiedeńskiego krytyka muzycznego Hanslicka. Ten ostatni już we wczesnej młodości darzył Wagnera sympatią i jako jeden z pierwszych napisał w 1845 roku życzliwą recenzję świeżo wydanego Tannhäusera. Zdobył zaufanie kompozytora i jeszcze w tym samym roku zobaczył pierwsze szkice Meistersingera. Później odwrócił się od muzyki Wagnera i napisał gorzkie, gniewne słowa o Lohengrinie (“nędzna myśl muzyczna”) czy Tristanie (“usystematyzowana nie-muzyka”).
Wagner złośliwie zaprosił krytyka w 1862 roku, gdy ten po raz pierwszy w małym gronie odczytał kompletną poezję Meistersingera. Hanslick zrozumiał aluzję (bohater nazywał się tam jeszcze Hans Lick) i później, jako rzecznik “konserwatystów” skupionych wokół Brahmsa, stał się potężnym przeciwnikiem “nowej szkoły niemieckiej” skupionej wokół Wagnera.
Jak mim z ringu Nibelunga, muzyka Beckmessera jest nieinspirowana i niemuzykalna, gdyż osoba krytyka sztuki nie jest twórcza, lecz może jedynie administrować przeszłością. Jest to najwyższe możliwe upokorzenie, jakie Wagner może wypowiedzieć i przypisuje (niewypowiedzianie) obu postaciom żydowskie stereotypy. Wagner niesłusznie zakłada, że Hanslick ma żydowskie korzenie.

Muzyka

Jak bardzo różnią się od siebie chronologicznie sąsiadujące Meistersinger i Tristan! Po wewnętrznym, chromatycznym tragizmie Tristana Wagner napisał jasną, komiczną, “C-dur chalybeate bathe” (Hans Richter) Meistersingera. Wspólną cechą obu dzieł jest użycie motywów przewodnich. Wagner używa w Meistersingerze około 30 motywów przewodnich, z których pięć omówimy poniżej, w części poświęconej uwerturze. Szczególną cechą Meistersingera jest polifoniczna struktura kompozycji. Wagner, chcąc podkreślić historyczny komponent dzieła, nazwał rygor formalny i kontrapunkt “zastosowanym Bachem”. Jej ukoronowaniem jest być może pełna rozmachu fuga w scenie kłótni.

“Czcijcie waszych niemieckich mistrzów”

Słynna scena finałowa z przemówieniem Sachsa jest jedną z kluczowych scen tej opery. Naziści wykorzystali “Meistersingera” jako wystawę sklepową, a Winifred Wagner uległości towarzyszyła wiecom partii Rzeszy w Norymberdze, wystawiając “Meistersingera” w pobliskim Bayreuth, po raz pierwszy w 1933 roku.
Trudno po latach narodowego socjalizmu interpretować zakończenie tej opery neutralnie. Wagner postrzegał Meistersingera jako dzieło wysoce polityczne, a swoje przemyślenia skomentował w eseju “Was ist deutsch”. Wagner planował założenie narodowego centrum (skoncentrowanego na Wagnerze) w celu odmłodzenia sztuki niemieckiej, która opierała się przejęciu przez powierzchowność sztuki włoskiej i francuskiej. W tym celu zaproponował Ludwikowi II założenie w Norymberdze akademii dla niemieckich śpiewaków i muzyków.
Wagner publikował w monachijskich gazetach codziennych artykuł “was ist deutsch”. Musiał przyjąć za to ostre wyrzuty od swego mecenasa Ludwika II, ponieważ ten ostatni miał wkrótce utracić niezależność od Prus i ostro zwalczał wszystko, co narodowo niemieckie. Widząc operę po raz pierwszy, miał łzy w oczach i zdaje się, że przeoczył końcową mowę Sachsa, albo po prostu był ślepy na rzeczywistość.
Wagner, jak zwykle, był też w tym planie niekonsekwentny. Przedstawił tę operę Meistersinger królowi i mecenasowi sztuki jako pierwotny wytwór niemieckiego artyzmu, ale jest ona oczywiście napisana w formie historyzującej francuskiej Grand Opéry, której epigonem był żydowski (ergo: nietwórczy) Meyerbeer.

Premiera w Monachium

Premiera odbyła się 21 czerwca 1868 roku w Monachium, w Królewskim Teatrze Narodowym, w obecności króla. Premiera spotkała się z wielkim uznaniem, Wagner otrzymał jedną z największych owacji w swoim życiu.
Wagner przyjął oklaski w loży królewskiej. Złamał tym samym dworską etykietę, gdy wystąpił do przodu i ukłonił się, co było zarezerwowane tylko dla króla. Król stał jednak błogo dwa kroki za nim i we wczesnych godzinach rannych napisał list z hołdem dla mistrza.

Promienne preludium

Wspaniałe preludium stało się jednym z najsłynniejszych utworów koncertowych Wagnera. Wagner wprowadza kilka swoich wspaniałych motywów przewodnich i pozwala im błyszczeć polifonicznie w partiach orkiestrowych. Poznajemy pięć z najważniejszych motywów przewodnich opery. Na początku słyszymy motyw Meistersingera w promienistym C-dur, który oddaje dostojeństwo i wzniosłość mistrzów:

Następnie rozbrzmiewa naglący motyw miłosny Walthera, z opadającymi kwartami (które pojawią się ponownie w karykaturze Beckmessera):

Wkrótce potem pojawia się Marsz Meistersingera, fanfarowy temat, który Wagner zaczerpnął z historycznego śpiewnika Meistersingera.

A zaraz po tym słyszymy motyw gildii:

Po dłuższym przejściu słyszymy czuły i ekspresyjny motyw Pasji, który później staje się częścią pieśni cenowej.

Vorspiel

]

Synopsis: W kościele św. Katarzyny w Norymberdze odprawiane jest nabożeństwo. Podczas ostatniego hymnu zgromadzenia Eva i Walter wymieniają tęskne spojrzenia.
W tej scenie kościelnej Wagner cytuje chorał Lutra “Eine feste Burg” (Mocny zamek), być może jest to reminiscencja rewolucyjnych lat Wagnera, ponieważ chorał ten był nie tylko “hymnem reformacji”, ale także pieśnią bojową rewolucjonistów rewolucji lipcowej.

Da zu Dir der Heiland kam (Kiedy przyszedł do ciebie zbawiciel)

 

Walther uczy się zasad tablatury od Davida

Synopsis: Walther przyjechał do Norymbergi zaledwie dzień wcześniej i już dzień wcześniej zakochał się po uszy w Evie. Podrywa ją, gdy ta wychodzi z domu i chce wiedzieć, czy jest już zaręczona. Ich rozmowę przerywa towarzyszka Evy, pokojówka Magdalena, która mówi mu, że wkrótce na konkursie śpiewu mistrzyni zostanie wybrany pan młody. Walther jest już bliski zorganizowania spotkania na wieczór, gdy Magdalena wyciąga Evę z kościoła, z uwagą, że David mógłby mu wyjaśnić więcej na temat konkursu. Czeladnicy wchodzą do kościoła. David, najstarszy uczeń, wyjaśnia Waltherowi surowe zasady, których opanowanie zajmuje lata. W konkursie mogą brać udział tylko mistrzowie śpiewu, którzy pomyślnie przeszli przesłuchanie. Podczas przesłuchania marker zaznacza kredą błędy w utworze, którego tekst i muzykę kandydaci musieli stworzyć na podstawie własnych umiejętności. Za ósmym pociągnięciem kandydat oblewa przesłuchanie. Walther decyduje się na przesłuchanie do Mastersingers i obserwuje, jak czeladnicy przygotowują salę kościelną na spotkanie Mastersingers.

So bleibt mir einzig der Meister Lohn! – Domingo / Laubenthal

Synopsis: Podręczniki z pietyzmem odsuwają się na bok, gdy wchodzą Pogner i Beckmesser. Starzejący się Beckmesser jest Markerem i zamierza wziąć udział w konkursie. Kiedy Walther zwraca się do Pognera z prośbą o możliwość przesłuchania, Beckmesser próbuje przekonać Pognera, by odrzucił kandydaturę rywala. Potem wchodzą pozostali Meistersingerzy, a sesję rozpoczyna nieco rozwlekłe otwarcie Kothnera.

Sei meiner Treue wohl versehen – Weikl / Moll / Bailey / Kollo

Pogner ogłasza zasady konkursu na mastersingera

Synopsis: Pogner zabiera głos. Ogłasza zasady konkursu, który odbędzie się następnego dnia. Zwycięzca będzie miał prawo poślubić jego córkę Evę, ale ona ma prawo go odrzucić. Beckmesser wtrąca, że to czyni werdykt bezsensownym.

Wagner przedstawia Pognera muzycznie i lirycznie jako osobę sympatyczną, ale raczej jowialną, której Sachs (Wagner) nie dorównuje, brakuje głębi Sachsa.

Das schöne Fest Johannistag – Frick

Synopsis: Sachs sugeruje, że ludzie powinni mieć ostatnie słowo, ale mistrzowie są temu przeciwni. Beckmesser chce wiedzieć, czy Sachs też się ubiega, na co ten ostatni złośliwie zauważa, że on i Beckmesser są już chyba za starzy. Pogner sugeruje teraz, że Junker powinien być wysłuchany, sam za niego ręczy. Walther przedstawia się z pieśnią jako minnesinger, który nauczył się od Walthera śpiewu o pastwisku i ptakach. Jego wykładowi towarzyszy gwałtowne potrząsanie głową przez mistrzów. Broni go tylko Sachs. Walther zostaje przyjęty mimo wściekłego protestu Beckmessera. Kothner odczytuje zasady pieśni, a Beckmesser udaje się do Merkerstuhl. Walther zajmuje miejsce w fotelu śpiewaka i zaczyna śpiewać namiętny minnesong o wiośnie, przy akompaniamencie drapania kredą markerów.

Fanget an! – Domingo

Synopsis: Po pierwszej zwrotce Beckmesser wyskakuje z Merkerstuhl i przerywa śpiewakowi, mówiąc, że stracił prawo, bo kreda na tablicy jest już pełna uderzeń. Pozostali mistrzowie zgadzają się z nim, tylko Sachs staje w obronie Walthera i zarzuca Beckmesserowi, że chce wyeliminować konkurenta. Beckmesser ze złością odpowiada, że szewc powinien raczej zająć się zaległymi butami, które zamówił na konkurs. Sachs odsyła Beckmessera do Merkerstuhl, a Walther rozpoczyna drugą zwrotkę. Znowu zaczyna się drapanie kredą i wkrótce śpiew Walthera przestaje być słyszalny z powodu całego zamieszania. Nawet praktykanci wyśmiewają Walthera, a mistrzowie decydują, że śpiewak zawiódł.

Wagner skomponował mistrzowską hulankę głosów mistrzów śpiewu, zakończoną prześmiewczym wykonaniem motywu Meistersingera przez fagot.

Seid ihr nun fertig? – Jochum

 

Synopsis: Jest wieczór w zaułkach Norymbergi. Przed domem Pognerów zbierają się czeladnicy. Magdalena dowiaduje się od Dawida, że Walter nie zdał egzaminu.

Krótkie preludium “pachnie” cudownie latem dzięki trylom smyczków i dętych oraz dźwiękom trójkąta. Następnie swingująca pieśń chóralna brzmi na dzień św. Jana, święto w dzień świętojański.

Johannistag – Solti

 

Synopsis: Eva i Pogner wracają ze spaceru do domu. Zmartwiona, że nie ma wieści od Walthera, Eva pyta ojca, czy naprawdę musi wyjść za zwycięzcę. Ojciec odpowiada, że wybór ostatecznie należy do niej. Kiedy Eva pyta o rycerza, Pognerowi wydaje się, że może być w nim zakochana.

Lasst sehen, ob der Meister zu Hause

Monolog Sachsa o bez

Synopsis: Wkrótce po tym, jak Eva i Pogner wchodzą do domu, ich sąsiad Sachs siada przed swoim domem, by dokończyć szewcowanie butów Beckmessera. Zatrzymuje się, rozkoszując się zapachem bzu i wraca myślami do śpiewu na przesłuchaniu. Piosenka Walthera brzmiała urzekająco, ale nie była zgodna z zasadami, a jednak Sachs nie znalazł w niej winy.

W nocy panuje spokój. W klarnecie słychać jeszcze motyw nagrodzonej pieśni Walthera. Świergot skrzypiec i uroczyście wyciszone dęte tworzą piękną atmosferę. W miarę narastania ruchu w orkiestrze słychać ruchliwy rytm – to nawiązanie Wagnera do historycznych Pieśni cechowych. W średniowieczu wszystkie gildie miały swoje pieśni, których rytm wynikał z procesu pracy.

Po tym (recytatywnym) wstępie rozwija się pasaż ariozowy. Monolog bzów jest w zasadzie klasycznym utworem numerycznym, Wagner nie chciał nazywać go arią, za bardzo brzmiałoby to jak opera walijska, więc nazwał go “monologiem”.

Utwór zamyka piękna koda “dem Vogel, der heut sang, dem war der Schnabel hold gewachsen” (“Ptak, który dziś śpiewał, miał drobno uformowany dziób”).

Was duftet doch der Flieder – Finley

Eva oświadcza się Sachsowi

Synopsis: Eva dołącza do Sachsa. Wie, że Beckmesser chce wygrać konkurs i bez ogródek daje mu do zrozumienia, że nie miałaby nic przeciwko, gdyby Sachs, wdowiec, wygrał konkurs. Ale Sachs, choć żywi uczucia do Evy, protestuje, czując się zbyt starym, by zostać jej mężem. Wie również, że Eva jest zakochana w rycerzu. Kiedy Eva mówi o Waltherze, Sachs stwierdza, że ktoś taki jak Stolzing, który urodził się, by być mistrzem, ma trudną pozycję wśród mistrzów. Eva chce wiedzieć, czy żaden z mistrzów nie może mu pomóc, a on radzi jej, by o nim zapomniała. Rozzłoszczona Eva opuszcza mistrza szewskiego, którego teraz dręczy poczucie winy.

Do tego duetu, który tak dziwnie oscyluje między relacją ojciec-córka a kokieteryjnym flirtem, Wagner napisał muzykę o płynnych liniach i falującym rytmie. Raz po raz instrumenty dęte komentują erotyczne aluzje Evy.

Gut’n Abend, Meister – Janowitz / Weikl

 

 

Synopsis: Magdalena spotyka wściekłą Evę i mówi jej, że Beckmesser chce serenadę Evy. Eva prosi ją, by się przebrała i udawała Evę w oknie, po czym spieszy na tajne spotkanie z Waltherem, który jest zdenerwowany i przygnębiony werdyktem Mistrzów.

Da ist er – Lorengar / King / Love

 

Walther i Eva planują ucieczkę

Synopsis: Eva przysięga mu miłość i oboje postanawiają razem uciec. Kiedy wchodzą do domu, by spakować najpotrzebniejsze rzeczy, pojawia się stróż nocny, który za pomocą rogu upomina mieszkańców, by zachowali ostrożność.

Geliebter spare Dir den Zorn!

 

Synopsis: Sachsowi udało się podsłuchać rozmowę i widzi Evę i Walthera gotowych do ucieczki z domu. Sprytny, oświetla lampą alejkę, przez którą oboje chcieli uciec nierozpoznani; teraz muszą się ukryć i stać się świadkami następującej sceny. W ciemności widzą Beckmessera zbliżającego się do balkonu Ewy i jego strojącą się lutnię. Sachs celowo stuka w buty, aby przeszkodzić Beckmesserowi. Rozgniewany Beckmesser żąda, by szewc przestał pukać, ale Sachs zwraca uwagę, że właśnie kończy buty Beckmessera na konkurs śpiewu.

Jerum! Jerum . Bailey / Weikl

Serenada Beckmessera

Synopsis: Teraz Sachs płata markerowi paskudną figlę. Pochlebnie mówi, że chce się nauczyć od Beckmessera pracy flamastra i zamiast rysować kredą linie, będzie wbijał gwoździe do buta. Beckmesser odpowiada na to niechętnie. Teraz Beckmesser może wreszcie rozpocząć serenadę dla rzekomej Ewy, ale wkrótce słyszy pierwsze uderzenie w but. Im dłużej trwa pieśń, tym częstsze są uderzenia i tym bardziej Beckmesser wymyka się spod kontroli.

Po nastrojeniu lutni słyszymy motyw Beckmessera:

Na uwagę zasługują żałosne opadające kwarty, które wydają się jedynie nędzną karykaturą opadających kwint Waltherowskiego motywu promiennej miłości (porównaj motyw przewodni w części poświęconej preludium).

Den Tag seh ich erscheinen – Weikl

Scena wielkiej kłótni

Synopsis: Aby zagłuszyć pukanie, Beckmesser śpiewa coraz głośniej. Hałas przyciąga gapiów. Kiedy David przybywa na miejsce, widzi, jak Beckmesser śpiewa serenady do swojej ukochanej Margarethe i spieszy do markera. Całe miasto bierze teraz udział w dzikiej bijatyce. Gdy rozlega się klakson stróża nocnego, kobiety oblewają tłum zimną wodą z okien, a wszyscy uciekają do swoich domów. Sachs szybko popycha Ewę do jej ojca i wciąga Dawida i Walthera do swojego domu.

Słynna scena quarelska ma tło biograficzne: Wagner w młodym wieku odwiedził Monachium ze swoim szwagrem i pewnego wieczoru oszukał młodego człowieka, że szuka śpiewaków do teatru. Kiedy niedoszły śpiewak rozpoczął próbę na ulicy i zorientował się, że padł ofiarą oszustwa, doszło do dzikiej awantury, w której wzięło udział kilkadziesiąt osób.

Wagner przekształcił tę reminiscencję w gigantyczne dzieło sztuki. Scena ta, skomponowana w formie fugi, jest muzycznie skomplikowana. Ponad stu solistów i chórzystów, wraz z setką innych osób w orkiestronie, wykonuje gigantyczny fugalny jumble, który rozwija się w długie i wielkie crescendo, aż do momentu, gdy nadchodzi nocny stróż i scena kończy się magicznie cicho w świetle księżyca.

Prügelszene – Metropolitan Opera

Synopsis: Jest wczesny ranek. Sachs siedzi w swoim warsztacie szewskim, pochłonięty lekturą folio.

Vorspiel – Solti

 

“Monolog Szaleństwo” Sachsa

Synopsis: David wchodzi do pracowni i przeprasza za swoje zachowanie w nocy. Sachs nie odpowiada, ale uprzejmie prosi go o zaśpiewanie wersów na dzień świętego Jana. Po piosence Sachs prosi go, by ubrał się odświętnie do domu i wrócił jako jego zwiastun. Kiedy Dawida nie ma, zaczyna się rozmyślać. Podejmuje decyzję, by pomóc Evie i Waltherowi.

Monolog zaczyna się od motywu wyrzeczenia Sachsa w smyczkach:

Monolog składa się z trzech części i zaczyna się od zrezygnowanej świadomości, że ułuda człowieka napędza wszystko. Następnie rozbrzmiewa muzyczna reminiscencja sceny pobicia, a na koniec motyw miłosny z decyzją Saksonii o pokierowaniu szaleństwem i zbliżeniu kochanków.

Wahn! Wahn! – Weikl.

Synopsis: Tam Walther wchodzi do swojego warsztatu. Opowiada mistrzowi, że w nocy miał piękny sen. Sachs prosi go, by ułożył z niego pieśń, pomoże mu uformować pieśń mistrza. Walter śpiewa mu teraz wiersz o tym, jak jako wędrowiec w raju spotkał piękną kobietę. Sachs spisuje słowa. Wzruszony jego umiejętnościami, poucza młodzieńca, aż do ukończenia drugiej zwrotki. Dla Walthera to już koniec pieśni. Sachs upomina go, aby do trzeciej zwrotki dodał interpretację snów, tak jak wymagają tego przepisy. Tylko w ten sposób może on mieć nadzieję na udział w konkursie.

Morgendlich leuchtend im rosigem Schein – Domingo / Fischer-Dieskau

Wielka muzyka pantomimiczna

Synopsis: Sachs i Walther wychodzą z pokoju, by przygotować się do festiwalu. Beckmesser wchodzi do warsztatu, chce odwiedzić Sachsa po buty. Jest ubrany, ale w cierpiącym stanie, bicie przez Davida odcisnęło na nim piętno. Jeszcze bardziej dręczy go strach, że jego nagrodzona pieśń nie wystarczy. Nagle jego wzrok pada na wiersz Walthera, którego Sachs był współautorem. Szybko go pakuje. Sachs wchodzi do pracowni, a Beckmesser natychmiast oskarża go o to, że poprzedniego wieczoru celowo przeszkodził w zalotach do Evy, by samemu ją zdobyć. Sachs odpowiada, że nie będzie podrywał Evy. Beckmesser z triumfem macha gazetą.

Wagner napisał wspaniałą ścieżkę dźwiękową do występu Beckmessera. To istna muzyczna pantomima, która opisuje poobijanego, niezdarnego Beckmessera węszącego po warsztacie.

Ein Werbelied von Sachs – Solti

 

Synopsis: Sachs hojnie obdarowuje pieśnią Beckmessera, który teraz wiwatuje, bo dostać tekst poety Sachsa to jak wygrać na loterii. Podejrzliwie Beckmesser wyczuwa podstęp, ale Sachs obiecuje mu, że nigdy nikomu nie powie, że tekst został napisany przez niego. Upomina go też, by uważnie przestudiował tekst, mówiąc, że wykład nie jest łatwy. Beckmesser z wyższością zapewnia go, że pod względem muzycznym nikt nie dorówna Merkerowi. Obejmując Sachsa, opuszcza pracownię, by nauczyć się pieśni na pamięć. Uśmiechając się, Sachs siada na krześle, wiedząc, że Beckmesser będzie przytłoczony tekstem. Teraz Sachs zauważa Evę, która weszła do pracowni i jest bogato ubrana. Twierdzi, że to przez nowe buty, ale tak naprawdę przyszła tylko po to, żeby zobaczyć, czy jest tam Walter. Po wejściu Walthera, Sachs zajmuje się butem i zostawia dwoje kochanków samych. Szczęśliwy Sachs słyszy teraz, jak Walther wykonuje trzecią zwrotkę piosenki dla Evy.

Weilten die Sterne im lieblichen Tanz? – Domingo

Synopsis: Eva rozumie teraz wszystko. Wybucha nagłym płaczem i z wdzięczności kładzie się na piersi Sachsa. Walther podchodzi do nich i wykręca Sachsowi rękę. Sachsa ogarnia teraz ból z powodu własnego wyrzeczenia. Ewa pociesza go, że gdyby nie było tam Waltera, to ona wybrałaby jego. Ale Sachs odpowiada, że nigdy nie chciałby przyjąć roli Marke w sztuce Tristana i Izoldy.

Ten fragment jest wielkim wyrzeczeniem Hansa Sachsa. Przytłoczony słowami Evy, przytacza historię Tristana i Izoldy, a w orkiestrze rozbrzmiewa akord Tristana.

O Sachs! Mein Freund! Du treuer Mann!.

 

Synopsis: Teraz także David i Margarethe wkroczyli w odświętnych strojach. Sachs ogłasza uroczyście, że Walther stworzył arcydzieło, na którego chrzest potrzebni są świadkowie; w tym celu policzkiem w twarz podnosi Davida do rangi czeladnika.

Ein Kind ward hier geboren

Wielki kwintet

Synopsis: Dwie pary oraz Sachs świętują narodziny nagrodzonej pieśni Walthera.

Ten kameralny kwintet jest jednym z absolutnych highlightów tej opery i ma wyjątkowy status w całej twórczości Wagnera. Przypomina kwartet Beethovena z Fidelia i jest zręcznym, wspaniałym spoczynkiem tej opery przed wielką ceremonią na placu targowym. Rozpoczyna go uroczysty wstęp Hansa Sachsa z towarzyszeniem najpiękniejszych akordów orkiestry.

Scenę tę słyszymy w dwóch starszych nagraniach.

Pierwsze z niebiańską Evą Elisabeth Grümmer.

Selig wie die Sonne – Schöffler / Alsen / Kunz / Seefried / Dermota

Kolejna wersja w świetnym nagraniu z absolutnie wymarzoną obsadą z 1931 roku.

Selig wie die Sonne – Schumann, Melchior, Schorr, Parr, Williams

Synopsis: Na norymberskim placu targowym. Uroczyście maszerują czeladnicy, uporządkowani według przynależności do cechów.

Sankt Krispin lobet ihn – Sawallisch

“Taniec uczniów”

Synopsis: Praktykanci radośnie wykonują taniec.

Taniec czeladników” to znany utwór, który często można usłyszeć w salach koncertowych.

Tanz der Lehrbuben

Wielka procesja mistrzów

Synopsis: Przy akompaniamencie fanfar Meistersinger maszerują uroczyście w górę.

Wspaniałemu pochodowi Meistersingerów towarzyszy dwuczęściowy chór złożony z głosów żeńskich i męskich.

Silentium

Synopsis: Lud cieszy się dniem i świętuje swojego wielkiego poetę Hansa Sachsa, który wychodzi naprzód i ze wzruszeniem patrzy na tłum.

Dla Wagnera scena ta była kwintesencją opery: wezwaniem niemieckiego ludu do stanięcia w obronie niemieckiej sztuki. Utwór jest częścią chóralną do wiersza historycznego Hansa Sachsa z rozbudowaną polifonią głosów.

Wachet auf! Es nahet gen den Tag.

Synopsis: Sachs wita zebranych i ogłasza konkurs. Beckmesser jest wyraźnie podekscytowany, ciągle próbuje sobie przypomnieć wiersz i rozpaczliwie osusza pot z czoła. Pogner prosi teraz Beckmessera, by zaczął jako starszy. Oburzeni ludzie patrzą na mężczyznę, który wydaje się być za stary dla młodej panny młodej.

Euch macht ihr’s leicht, mir macht ihr’s schwer – Weikl

Groteskowa piosenka o nagrodzie dla Beckmessera

Synopsis: Beckmesser zaczyna swoją pieśń. Ale od początku myli słowa. Zdumieni mistrzowie patrzą na siebie nawzajem. Gdy słowa stają się coraz bardziej zagmatwane, ludzie wybuchają śmiechem. Zirytowany Beckmesser kontynuuje, doprowadzając tekst do absurdu. Gdy wszyscy wybuchają gromkim śmiechem, wpada na Sachsa i wyjaśnia, że słowa w istocie i prawdzie pochodzą od Sachsa. Sachs zwraca się teraz do ludu i wyjaśnia, że tekst nie został napisany przez niego, ale, okaleczony przez Beckmessera, przez prawdziwego mistrza. Prosi Meistersingerów, by dopuścili tego mistrza do konkursu. Mistrzowie wyrażają zgodę i Sachs ogłasza Walthera von Stolzinga.

Tekst, który Wagnerowi Beckmesser wkłada w usta, jest groteskowy i komiczny zarazem: “ołowiany sok i ciężar” mówi się w jednym momencie, “na zwiewnych ścieżkach ledwo zwisam z drzewa” w innym. A w innym wersie nawet “pies zawył falująco”.

Morgen ich leuchte im rosigem Schein – Werba

 

Piosenka o nagrodzie Walthera

Synopsis: Walther rozpoczyna swoją pieśń. Już po pierwszej zwrotce wśród publiczności i mistrzów rozlega się szmer zdumienia, który narasta po drugiej zwrotce. Po trzeciej zwrotce nie ma już żadnych wątpliwości co do zwycięzcy. Eva koronuje zwycięzcę, a Pogner uroczyście przyjmuje Walthera do cechu mistrzów. Ten jednak odrzuca konsekrację, zszokowana Ewa zapada się pod ziemię.

Pieśń Walthera o nagrodzie składa się z trzech wersów, które są stale zwiększane w tempie, głośności i intensywności. Jest to pilna i romantyczna heroiczna aria tenorowa, która musi być śpiewana w najpiękniejszym legato i która otrzymuje swoje piękno nie tylko dzięki wspaniałemu akompaniamentowi.

Słyszymy w tym efektownym utworze Placido Domingo. Hiszpańskojęzyczny tenor nie był ideałem Walthera z idiomatycznego punktu widzenia, ale żaden tenor nie mógł się równać z pięknem i blaskiem jego interpretacji nagrodzonej pieśni.

Morgenlich leuchtend im rosigen Schein – Domingo

Honoruj swoich niemieckich mistrzów

Synopsis: Teraz głos zabiera Sachs i prosi go, by nie gardził starymi mistrzami, bo nowe rzeczy mogą wyrosnąć tylko na tradycji. Sachs przesuwa Walthera na łańcuch mistrzowski, a Eva z radością spieszy do Walthera. Pogner błogosławi sojusz, a Walther kładzie swój wieniec laurowy na głowie Sachsa. Lud entuzjastycznie przyłącza się do słów Sachsa.

Pod koniec tego niezwykle wymagającego aktu, Sachs musi zmobilizować ostatnie rezerwy sił na ten występ i zaprojektować mowę końcową napisaną w wysokiej tessiturze.
Lud entuzjastycznie włącza się w wielką scenę, której towarzyszy Marsz Meistersingera.

Ehrt Eure deutschen Meister!
Dann bannt ihr gute Geister;

Honoruj swoich niemieckich mistrzów,
Wtedy wyczarujesz dobre duchy!

Verachtet mir die Meister nicht … Ehrt Eure deutschen Meister – Weikl

 

Recenzja nagrania

CALIG, Thomas Steward, Sandor Konya, Gundula Janowitz, Thomas Hemsley, Brigitte Fassbaender pod dyrekcją Rafaela Kubelika oraz Orkiestra i Chór Bawarskiego Rundfunk.

Peter Lutz, opera-inside, internetowy przewodnik operowy o “DIE MEISTERSINGER VON NÜRNBERG” Richarda Wagnera..