ASILE HEREDITAIRE (O MUTO ASIL DEL PIANTO) άρια από την όπερα Guillaume Tell (Γουλιέλμος Τέλλος)

Το πορτρέτο της άριας ASILE HEREDITAIRE (O MUTO ASIL DEL PIANTO)

του Gioacchino Rossini
Διαβάστε ενδιαφέροντα γεγονότα και ακούστε υπέροχα βίντεο στο YouTube για την περίφημη άρια του Ροσσίνι “ASILE HEREDITAIRE (O MUTO ASIL DEL PIANTO)”.

 

Αν θέλετε να διαβάσετε και να ακούσετε περισσότερα για τον GUILLAUME TELL, κάντε κλικ σε αυτόν τον σύνδεσμο για το πορτρέτο της όπερας

 

 

 

Η άρια ASILE HEREDITAIRE (O MUTO ASIL DEL PIANTO) – Σύνοψη και ιστορικό

 
Σύντομη περιγραφή: Οι κάτοικοι της Ελβετίας ζουν κάτω από τη δουλεία των Αψβούργων. Ο Ελβετός Άρνολντ είναι δυστυχώς ερωτευμένος με την Αψβούργη πριγκίπισσα Ματίλδη. Είναι απελπισμένος γιατί οι συμπατριώτες του τον περιφρονούν γι’ αυτό και δεν τολμά να της κάνει πρόταση γάμου. Ο Τέλλος προσπαθεί να τον κερδίσει για τον ελβετικό αγώνα και μαθαίνει τον ειλικρινή ενθουσιασμό του, αλλά ο Άρνολντ σπαράσσεται από την αγάπη του για τη Ματίλδη και την πατρίδα. Ο Αρνόλδο συναντιέται κρυφά με τη Ματίλδη. Είναι απελπισμένος, επειδή η ταξική διάκριση στέκεται ανάμεσα στους δύο. Η Ματίλδη μπορεί να τον πείσει ότι με την επιτυχία του στο πεδίο της μάχης της Ευρώπης μπορεί να αποκτήσει το δικαίωμα να την παντρευτεί. Όταν συμφωνούν να συναντηθούν την επόμενη μέρα, ακούνε τον Tell και τον Fuerst να πλησιάζουν. Η Matilde εξαφανίζεται γρήγορα, αλλά ο Tell παρατηρεί τη σκιά του προσώπου, γεγονός που του προκαλεί υποψίες. Ο Άρνολντ εξομολογείται την αγάπη του για τη Ματίλντε και τους λέει ότι θα πολεμήσει για τη σημαία των Αψβούργων σε ξένες χώρες. Οι δυο τους ανακοινώνουν τη φοβερή είδηση ότι ο πατέρας του Άρνολντ είχε σκοτωθεί από τους δυνάστες. Ο Άρνολντ καταστρέφεται και μαζί ορκίζονται να αναλάβουν τον αγώνα κατά των Αψβούργων. Η Ματίλδη και ο Άρνολντ συναντιούνται το επόμενο πρωί σε ένα απομακρυσμένο παρεκκλήσι. Ο Αρνόλντο της εξηγεί ότι η τιμή του απαιτούσε να πολεμήσει για την πατρίδα του. Τρομοκρατημένη, η Ματίλντε μαθαίνει ότι ο Γκέσλερ έβαλε να σκοτώσουν τον πατέρα του Άρνολντ και ότι το όνειρό της να παντρευτεί τον Άρνολντ δεν θα πραγματοποιηθεί. Εν τω μεταξύ, ο Tell έχει συλληφθεί και καταδικαστεί σε θάνατο επειδή αρνήθηκε να αναγνωρίσει την κυριαρχία του Gessler. Ο Άρνολντ βρίσκεται στην καλύβα του πατέρα του. Τον θυμάται και αποχαιρετά τον τόπο των παιδικών του χρόνων. Είναι έτοιμος να πεθάνει για την υπόθεση της Ελβετίας.

 

Η λυρική άρια του Arnoldo σε συνδυασμό με την επακόλουθη καμπαλέτα είναι ένα από τα πιο δύσκολα κομμάτια για τενόρους στο ρεπερτόριο της όπερας. Προτού αφιερωθούμε λεπτομερώς στην άρια, αξίζει να ρίξουμε μια ματιά στη μοναδική ιστορική σημασία αυτής της όπερας για την εξέλιξη του ρεπερτορίου τενόρου.

Το περίφημο “do in petto” – η γέννηση του ηρωικού τενόρου

Ο ρόλος του Arnold είναι αναμφίβολα ένας από τους πιο δύσκολους ρόλους τενόρου στο ρεπερτόριο της όπερας. Ο τρελός για την όπερα συγγραφέας James Joyce παρατήρησε κάποτε: “Κοίταξα την παρτιτούρα του Guillaume Tell και ανακάλυψα ότι ο τενόρος τραγουδάει 456 σολ, 93 λα, 92 ασ, 54 σι, 15 σι, 19 σι και δύο ντο”.

Ο Arnold της πρώτης παράστασης ήταν ο Adolphe Nourrit. Ήταν ο κορυφαίος τενόρος της εποχής του και αναμφισβήτητα ένας σπουδαίος τραγουδιστής. Είχε προβλήματα με αυτόν τον ρόλο και από την τρίτη παράσταση και μετά λέγεται ότι παρέλειψε την άρια “Asile héréditaire” (“O muto asil”) και την ακόλουθη Caballetta. Οκτώ χρόνια αργότερα ο αντίπαλός του Gilbert Duprez τραγούδησε ως Arnold το πρώτο καταγεγραμμένο υψηλό C από την πλήρη φωνή του στήθους (“do in petto”) αντί της φωνής φαλτσέτο. Ο Ροσσίνι σοκαρίστηκε και απωθήθηκε. Σύγκρινε τον τόνο “με το ουρλιαχτό ενός καπόνου του οποίου κόβεται ο λαιμός”.

Μετά από αυτό το γεγονός τίποτα δεν ήταν όπως πριν, το κοινό ενθουσιάστηκε και η επόμενη γενιά συνθετών έφερε τα πάνω κάτω στο επικρατούν τραγουδιστικό ύφος, γεννήθηκε ο ηρωικός τενόρος με την εκρηκτική φωνή. Ακόμη και ο Νουρίτ πήγε στην Ιταλία για να μάθει το νέο στυλ. Όταν η γυναίκα του τον επισκέφθηκε στην Ιταλία, διαπίστωσε ότι είχε καταστρέψει τη φωνή του.

 

 

 

Ο Ροσσίνι έγραψε την άρια για τη γαλλική Grand Opéra. Η ιταλική εκδοχή τραγουδιέται εξίσου συχνά, οπότε υπάρχουν δύο γλωσσικά διαφορετικές εκδοχές αυτής της όπερας. Για το λόγο αυτό θα βρείτε ηχητικά παραδείγματα με δύο διαφορετικές παραλλαγές κειμένου.

 

Η άρια αρχίζει με ένα σύντομο μοτίβο κόρνου, το οποίο αντιπροσωπεύει τη μνήμη της νεότητας του Arnold.

 

Ήδη λίγα μέτρα μετά την είσοδο του τενόρου πρέπει να τραγουδήσει ένα εκτεθειμένο σι και ένα άλλο δύο μέτρα αργότερα.

 

Ο Ροσσίνι συνθέτει τον πόνο του αποχαιρετισμού με μια επαναλαμβανόμενη αύξηση της φράσης “J’appelle en vain”.

 

Η άρια τελειώνει με ένα υψηλό ντο.

 

Η άρια συνεχίζεται με την περιβόητη καμπαλέτα “Amis, amis, secondez ma vengeance” (Corriam! Voliam! S’affretti lo scempio), η οποία είναι διανθισμένη με 6 ακόμη υψηλά ντο, μερικά από τα οποία πρέπει να κρατηθούν για ενάμιση μέτρο για να εκφράσουν την έκσταση του Arnoldo.

 

 

Η Άρια – το κείμενο του ASILE HEREDITAIRE (O MUTO ASIL DEL PIANTO)

 

 
Asile héréditaire,
Où mes yeux s’ouvrirent au jour,
Εδώ encor, ton abri tutélaire
Offrait un père à mon amour.

J’appelle en vain, douleur amère!…
J’appelle, il n’entend plus ma voix!
Murs chéris qu’habitait mon père,
Je viens vous voir pour la dernière fois!

…

Amis, amis, secondez ma vengeance.
Si notre chef est dans les fers,
C’est à nous qu’appartient sa défense ,
D’Altdorf les chemins sont ouverts.
D’Altdorf les chemins sont ouverts.
Suivez moi! Suivez moi!
ενός τέλειου τέρατος
Trompons l’espérance homicide,
Trompons l’espérance homicide ,
Πιάστε τον Γκιγιόμ στα ζευγάρια του!
Αφήστε τον Γκιγιόμ να πεθάνει!

 

 
O muto asil del pianto
Dov’io sortiva il dì:
Ieri felice… ahi, quanto!
Oggi fatal così!

Invano il padre io chiamo:
Egli non m’ode più.
Fuggir quel tetto io bramo
Che caro un dì mi fu.

…

Corriam, voliam, s’affretti
Lo scempio di quel vile
Che su noi trionfò.
Sì, vendetta dell’empio facciamo:
Το συναίσθημα που προσθέτει ο ίδιος.

Ah! venite; delusa la speme
Παραδώστε τον εαυτό σας σε κάποιον που δεν έχει ιδέα.
Gloria, onore, vendetta ci chiama,
E Guglielmo per noi non morrà.

 

 
Προγονικό σπίτι
όπου τα μάτια μου άνοιξαν στο φως της ημέρας,
αγαπημένους τοίχους μέσα στους οποίους κατοικούσε ο πατέρας μου,
Έρχομαι να σε δω για τελευταία φορά!

…

Φίλοι, φίλοι, βοηθήστε την εκδίκησή μου.
Αν ο ηγέτης μας είναι δεμένος
σε εμάς ανήκει η υπεράσπισή του,
οι δρόμοι προς το Altdorf είναι ανοιχτοί,
οι δρόμοι προς το Altdorf είναι ανοιχτοί.
Ακολουθήστε με! Ακολουθήστε με!
Ας ξεγελάσουμε τη δολοφονική ελπίδα
ενός ύπουλου τέρατος,
ας εξαπατήσουμε τη δολοφονική του ελπίδα,
Ας αποσπάσουμε τον Γουίλιαμ από τα χτυπήματά του!

 

 

 

Φημισμένες ερμηνείες του ASILE HEREDITAIRE (O MUTO ASIL DEL PIANTO)

Όπως έχει ήδη συζητηθεί, ο ρόλος του Αρνόλντο είναι εξαιρετικά δύσκολο να καλυφθεί. Ενώ στις δεκαετίες του ’50 και του ’60 δύο εξαιρετικοί τραγουδιστές, ο Gedda και ο Kraus, κατέκτησαν τον ρόλο, παρέμεινε σιωπηλός για σαράντα (!) χρόνια. Μετά το 2010 η εικόνα άλλαξε και πάλι, και μέσα σε λίγα χρόνια οι Juan Diego Florez, Michael Spyres, Bryn Hymel και John Ossborn έκαναν το ντεμπούτο τους σε αυτόν τον ρόλο και κατέκτησαν εξαιρετικά αυτόν τον δολοφονικό ρόλο.

 

Ο Γκέντα λέγεται ότι είπε ότι το να τραγουδήσει το Arnoldo ήταν το μεγαλύτερο λάθος της καριέρας του. Η φωνή του είχε το ύψος και ήταν πολύχρωμη και αποχρωματισμένη ακόμη και στα υψηλά ρετζίστρα.

O muto asil del pianto (1) – Gedda

 

Συγκριτικά, ακούμε την ερμηνεία του Pavarotti. Είναι πιο δραματική από την πιο λυρική ερμηνεία του Gedda. Τα ύψη είναι λίγο πιο αναγκαστικά, ο Pavarotti έδειξε μεγάλη καρδιά για να αναλάβει αυτόν τον ρόλο. Όμως απέφυγε σκόπιμα να τραγουδήσει τον ρόλο επί σκηνής, γιατί ήξερε ότι η φωνή του θα καταστρεφόταν αν έπρεπε να τον τραγουδήσει σε διαστήματα λίγων ημερών το ένα μετά το άλλο.

O muto asil del pianto (2) – Pavarotti

 

Ο Alfredo Kraus, ο εκπληκτικός “Tenore di grazia” τραγουδάει όμορφες ευγενικές γραμμές. Ακούμε την Καβατίνα (από το 1:30). Ως encore τραγουδάει ακόμη και ένα μι στο τέλος (4:48).

O muto asil del pianto (3) – Kraus

 

Η φωνή της Bryn Hymel δεν είναι μόνο δυνατή αλλά και απαλή. Ακούστε ένα εντυπωσιακό μακρύ τέλος C του Αμερικανού τενόρου. Η άρια αρχίζει από το 3.10.

Asile héréditaire (4) – Hymel

 

Η επόμενη ηχογράφηση χρονολογείται από το 1904 και τραγουδήθηκε από τον Francesco Tamagno, τον Οθέλλο της πρεμιέρας, τον οποίο ο Βέρντι είχε επιλέξει προσωπικά για αυτόν τον απαιτητικό ρόλο. Στην Ερμηνεία του, ο Toscanini επέκρινε τις ιδιαιτερότητές της, αλλά στην Cabballetta άκουσε “τη χορωδία των ασημένιων σαλπίγγων” και το υψηλό ντο τον έπληξε κυριολεκτικά.

Kesting (“Οι μεγάλοι τραγουδιστές”): “Ο τενόρος τραγουδά τα λεπτά σολ και λα αμέσως πάνω από την αλλαγή του μητρώου με απερίγραπτο πλούτο και ένταση, και οι κορυφαίες νότες του, που κρατιούνται αβίαστα, δεν περιγράφονται.

O muto asil del pianto (5) – Tamagno

 

Τέλος, ακούμε μια εκστατική εκδοχή του Αμερικανού τενόρου Michael Spyre, του οποίου η φωνή τραγουδάει εξαιρετικά τα υψηλά ντο, φαινομενικά χωρίς να κουράζεται, και όμως έχει τη souplesse στο βιμπράτο του πρώτου λυρικού μέρους.

Asile héréditaire (6) – Spyres

 

Η φωνή του Αμερικανού τενόρου Osborn είναι πιο λυρική από εκείνη του συμπατριώτη του Spyres και διακρίνεται για το έντονο βιμπράτο της.

Asile héréditaire (7) – Osborn

 

 

Peter Lutz, opera-inside, ο online οδηγός όπερας για την άρια “ASILE HEREDITAIRE (O MUTO ASIL DEL PIANTO)” από την όπερα “Guillaume Tell” του Gioacchino Rossini.