IL DOLCE SUONO RISO – η σκηνή της τρέλας από την όπερα Η Λουτσία ντι Λάμερμουρ

Ο διαδικτυακός οδηγός για την άρια IL DOLCE SUONO RISO του Ντονιτσέτι (η σκηνή της τρέλας)

Διαβάστε ενδιαφέροντα στοιχεία και ακούστε υπέροχα βίντεο στο YouTube για τη διάσημη άρια “Il dolce suono riso” και “Quando rapito in estasi”.

Αν θέλετε να μάθετε περισσότερα για την όπερα Lucia di Lammermoor, κάντε κλικ στον σύνδεσμο για τον online οδηγό

Η άρια – σύνοψη και ιστορικό

Σε αυτή τη συμβολή στην τρελή σκηνή από την όπερα “Lucia di Lammermoor” πρέπει να μιλήσουμε για το θέμα “τρέλα”. Το έτος σύνθεσης της Λουτσία, το 1837, ήταν μια ευτυχισμένη εποχή για τον Ντονιτσέτι. Λίγο μετά τη θριαμβευτική πρεμιέρα, οι γονείς του Ντονιτσέτι πέθαναν, η σύζυγός του απέβαλε, γέννησε λίγο αργότερα ένα παιδί που πέθανε λίγο αργότερα και πέθανε μάλιστα μετά από λίγους μήνες. Ο Ντονιτσέτι έγραψε τα συγκλονιστικά λόγια “Θα είμαι πάντα δυστυχισμένος”. Λίγα χρόνια αργότερα η ψυχική του κατάσταση επιδεινώθηκε και πέθανε από την ασθένεια αυτή το 1848. Ακόμα πιο μαγεμένοι ακούμε την τρελή σκηνή της Λουτσία στη δεύτερη πράξη: “Il dolce suono…Sorge il tremendo fantasma”.
Σύντομη περιγραφή: Η Λουτσία χάνει το μυαλό της και σκοτώνει τον Αρτούρο κατά τη διάρκεια των εορτασμών. Στη συνέχεια, εμφανίζεται μπροστά στους καλεσμένους με ματωμένα ρούχα και ένα μαχαίρι στο χέρι. Φαντασιώνεται και τελικά καταρρέει.
 

Αυτή η άρια είναι ένα εξαιρετικά δεξιοτεχνικό κομμάτι. Η τρελή σκηνή δεν αποτελείται από μια άρια, αλλά είναι ένας λαβύρινθος κομματιών που ξεκινά με μια Andante arietta, στη συνέχεια οδηγεί σε ένα μανιώδες Allegro Vivace, ακολουθεί ένα recitativo accompagnato που ακολουθείται από Larghetto-Arie (με χορωδία) και ένα Allegro-Trio με Enrico, Raimondo και πλήρη χορωδία και καταλήγει σε μια άλλη άρια συν coda. Δεν είναι περίεργο που η σκηνή θεωρείται μία από τις πιο δύσκολες. Τα γρήγορα άλματα μεταξύ υψηλών και χαμηλών φωνητικών μητρώων και ο δεξιοτεχνικός στολισμός απαιτούν μια δεξιοτεχνική τεχνική κολορατούρας. Εδώ μπορείτε να δείτε ένα ενδεικτικό απόσπασμα από την παρτιτούρα.

Ο Ντονιτσέττι έγραψε αυτή την άρια με τη συνοδεία μιας γυάλινης φυσαρμόνικας. Σήμερα το διάσημο απόσπασμα τραγουδιέται με τη συνοδεία της ακολουθίας κολορατούρας με φλάουτο. Στο παράδειγμα ακρόασης της Anna Netrebko και της Nadine Sierra (παρακάτω) μπορείτε να ακούσετε μια εκδοχή με αυτό το όργανο (στην Anna Netrebko η σολιστική cadenza συνοδεύεται από φλάουτο). Το αποτέλεσμα είναι συναρπαστικό. Στην πραγματικότητα, η παγκόσμια πρεμιέρα της Lucia di Lammermoor έπρεπε να πραγματοποιηθεί χωρίς τη γυάλινη φυσαρμόνικα, επειδή ο ερμηνευτής του οργάνου μπήκε σε δικαστική διαμάχη με το θέατρο και δεν μπορούσε να βρεθεί αντικαταστάτης. Έτσι αναγκάστηκε να στραφεί στη συνοδεία του φλάουτου.

Στην πρακτική της εκτέλεσης, πολλοί από τους τραγουδιστές έχουν διακοσμήσει την άρια όπως κρίνουν σκόπιμο. Ορισμένες από αυτές τις ερμηνείες έχουν υιοθετηθεί από άλλους τραγουδιστές ή έχουν γίνει ακόμη και πρότυπο ερμηνείας (βλ. τη σημείωση για τη Nellie Melba παρακάτω). Αυτό άλλαξε απότομα με την ερμηνεία της Μαρίας Κάλλας το 1955. Προκάλεσε σάλο σε αυτόν τον ρόλο και μάλιστα σε μεγάλο βαθμό στην εκδοχή “come scritto” που συνέθεσε ο Ντονιτσέττι και με λίγα μόνο πρόσθετα στολίδια.

Γράφτηκε για δραματική σοπράνο κολορατούρας

Ο ρόλος της Lucia είναι γραμμένος για μια δραματική σοπράνο κολορατούρας. Η δραματική κολορατούρα σοπράνο πρέπει να έχει τόσο την ικανότητα κολορατούρας όσο και την ικανότητα να κυριαρχεί στη δραματική έκφραση με μεγαλύτερη φωνητική ένταση. Εάν αυτή η φωνή μπορεί επίσης να τραγουδήσει λυρικά μέρη, έτσι μπορεί να συμβεί ότι η “δραματική κολορατούρα σοπράνο” μπορεί να τραγουδήσει ένα ευρύ ρεπερτόριο.

 
Il dolce suono mi colpi di sua voce!
Ah, quella voce m’e qui nel cor discesa!
Edgardo! io ti son resa, Edgardo, mio!
fuggita io son de tuoi nemici.

Un gelo me serpeggia nel sen!
trema ogni fibra!
vacilla il pie!
Presso la fonte meco t’assidi al quanto!

Ohime, sorge il tremendo fantasma e ne separa!
Qui ricovriamo, Edgardo, a pie dell’ara.
Sparsa e di rose!
Un armonia celeste, di, non ascolti?

Αχ, το εσωτερικό είναι γεμάτο νάζια!
Η ευκαιρία για εμάς είναι δεδομένη! Oh, me felice!
Oh gioia che si sente, e non si dice!
Ardon gl’incensi!

Splendon le sacre faci, splendon intorno!
Ecco il ministro!
Porgime la destra!
Oh lieto giorno!

Al fin son tua, al fin sei mia,
a me ti dona un Dio.
Ogni piacer piu grato,
mi fia con te diviso
Del ciel clemente un riso
la vita a noi sara.
 

 
Ο γλυκός ήχος της φωνής της με εντυπωσίασε!
Αχ, αυτή η φωνή κατέβηκε στην καρδιά μου!
Edgardo! Σου παραδόθηκα, Εντγκάρντο μου!
Έφυγα από τους εχθρούς σου.

Μια ανατριχίλα διαπερνά την καρδιά μου!
Κάθε ίνα τρέμει!
Η καρδιά μου παραπαίει!
Στο σιντριβάνι κάθεσαι μαζί μου!

Αλίμονο, το φοβερό φάντασμα αναδύθηκε και μας χώρισε!
Εδώ, Εντγκάρντο, στους πρόποδες του βωμού!
Διάσπαρτα με τριαντάφυλλα!
Μια ουράνια αρμονία, di, δεν την ακούς;

Αχ, οι ύμνοι του γάμου!
Η τελετή προετοιμάζεται για εμάς! Ω, ευτυχισμένος εγώ!
Ω χαρά που ακούγεται αλλά δεν λέγεται!
Το θυμίαμα καίγεται!

Τα ιερά πρόσωπα λάμπουν, λάμπουν παντού!
Εδώ είναι ο υπουργός!
Δώσε μου το δεξί σου χέρι!
Ευτυχισμένη μέρα!

Επιτέλους είμαι δικός σου, επιτέλους είσαι δικός μου,
Ο Θεός σε δίνει σε μένα.
Όλες οι απολαύσεις πιο ευγνώμονες
θα μοιραστούν μαζί σας
Από τον φιλεύσπλαχνο ουρανό ένα γέλιο
Η ζωή θα είναι για μας.
 

Φημισμένες ερμηνείες του IL DOLCE SUONO RISO

Ακούστε αυτή τη σκηνή που τραγουδάει επειγόντως η Μαρία Κάλλας σε μια ηχογράφηση, η οποία έγινε διάσημη μεταξύ άλλων από αυτή τη σκηνή, με την υπέροχη συνοδεία του Herbert von Karajan.

Il dolce suono…Sorge il tremendo fantasma (1) – Callas/Karajan

Τον 19ο αιώνα ήταν παράδοση να διακοσμεί κανείς την άρια με δικές του διακοσμήσεις, τις καδένες. Μια από αυτές τις καδένες έγινε διάσημη: “Μια δραστική τροποποίηση αυτής της σκηνής, ωστόσο, έγινε περίπου 30 χρόνια μετά το θάνατο του Ντονιτσέτι. Γύρω στο 1880 η αυστραλιανή σοπράνο Nellie Melba τόλμησε να τραγουδήσει μια εκτεταμένη καδέντσα με συνοδεία σόλο φλάουτου στο τέλος του εν λόγω αργού μέρους – μια σχεδόν απίστευτη σχοινοβασία, στην οποία η σοπράνο εμπλέκεται σε έναν ανταγωνισμό με το φλάουτο σύμφωνα με το σύνθημα: “Μπορώ να τραγουδήσω ό,τι μπορείς να παίξεις εσύ, αλλά πιο ψηλά”. Ακούστε τη Nellie Melba, σε μια ηχογράφηση του 1904 με αυτό το διάσημο απόσπασμα” (Abbate/Parker, A history of opera).

Del ciel clemente un riso (Cadenza) (2) – Melba

Αυτή η τρελή cadenza έγινε στη συνέχεια το πιο διάσημο μέρος αυτής της όπερας και αναπαράγεται πιστά μέχρι σήμερα από τις περισσότερες σοπράνο. Ακούστε την περίφημη Joan Sutherland με την άρια της τρέλας (και την cadenza λίγο πριν από τις 9:00).

Il dolce suono riso (3) – Sutherland

Τέλος, για τους σινεφίλ μπορείτε να δείτε ένα απόσπασμα από την ταινία “Το πέμπτο στοιχείο”. Όπου ο Bruce Willis παρακολουθεί έναν εξωγήινο να τραγουδά την άρια “il dolce suono” σε μια όπερα.

Il dolce suono riso (4) – Inva Mula / το πέμπτο στοιχείο

Και τώρα ερχόμαστε σε μια ηχογράφηση της Άννας Νετρέμπκο στην οποία χρησιμοποιείται ως συνοδευτικό όργανο μια γυάλινη φυσαρμόνικα (στην ερμηνεία Νετρέμπκο με εξαίρεση την cadenza, η οποία παίζεται με φλάουτο), με την οποία είχε αρχικά συντεθεί αυτή η άρια. Δημιουργεί μια συναρπαστική, υπερφυσική διάθεση.

Il dolce suono riso (5) – Netrebko

Η εκδοχή με τη Nadine Sierra από μια τηλεοπτική παραγωγή στην όπερα La Fenice παίζεται με συνεχή συνοδεία γυάλινης φυσαρμόνικας.

Il dolce suono riso (6) – Sierra

Peter Lutz, opera-inside, ο διαδικτυακός οδηγός όπερας για την άρια “IL DOLCE SUONO RISO” (σκηνή της τρέλας) από την όπερα Lucia di Lammermoor.