Modest Mussorgsky’den BORIS GODUNOV – opera rehberi ve sinopsis

Mussorgsky’nin BORIS GODUNOV’u için çevrimiçi opera rehberi ve sinopsis

Mussorgsky, Boris Godunov ile opera tarihinin monoliti olan eşsiz bir opera yazdı. Tüm operalar arasında en Rus olanı, harika müziği ve en büyüleyici sahneleriyle ilham veriyor. Müzikal fikirlerinin birçoğu onlarca yıl sonra yeni nesil sanatçılar için ilham kaynağı oldu.

 

 

 

 

İçerik

♪ Synopsis

♪ Prolog

♪ Act I

Act II

Act III

Act IV

 

Öne Çıkanlar

Nu shtozh vy (Uyanın! Heykellere mi dönüştünüz?) Giriş

Na kovo ty nas pokidaesh (Neden bizi terk edip çaresiz bırakıyorsun) Koro

♪ Slava tebyé (Sana şükürler olsun efendimiz) Hacı Korosu

Da zdravstvuet! (Çok yaşa Çarımız / Taç giyme sahnesi) Taç giyme sahnesi

Skorbit dusha (The soul grieves) Boris Monolog Taç Giyme Töreni

Uk tyazhelo (Ah, bana hava ver! Boğuluyorum) Deli sahnesi / Saat bacası sahnesi

Kak vo gorde (Kazan’ın surları yanında güçlü kale) Dilencinin içki şarkısı

O tsarjevich, umolyayu, nye klyani (Ey çareviç, sana yalvarıyorum) Bahçe Düeti

Proschay moy syn, umirayu Elveda oğlum, ölüyorum Boris Veda sahnesi

♪ Zvon! Pogrebal’ny zvon! Hark! (Tis the knell of death) Ölüm sahnesi

 

 

Kayıt önerisi

♪ Kayıt önerisi

 

 

Prömiyer

1874, Saint Petersburg

Libretto

Salomon Hermann Mosenthal Shakespeare'in Windsor'un Şen Kadınları eserinden uyarlanmıştır

Başlıca roller

Boris Godunov, Rus Çarı (bas) - Shtshelkalov, Duma Sekreteri (bariton) - Pimen, Keşiş (Bas) - Grigori / Dmitri, Keşiş ve daha sonra sahte Çareviç (tenor) - Marina, Polonyalı bir prensin kızı (soprano) - Mr. Reich, kocası (bas) - Fenton, beş parasız öğrenci (tenor) - Rangoni, Cizvit ve Marina'nın danışmanı (bariton) - Tolpan, bir embesil (tenor)

Recording Recommendation

DECCA, Nicolai Ghiaurov, Alexey Maslennikov, Martti Talvela, Ludovico Spiess, Galina Vishnevskaya, Zoltan Kelemen, Anton Diakov, Herbert von Karjan ve Viyana Devlet Operası Korosu ve Orkestrası tarafından yönetildi.

 

 

 

 

 

 

 

 

Rus Ulusal Operası

“Rus Beşlisi” (“Beşli Grup”) ve ulusal Rus müziğini destekleme amaçları müzikseverler arasında iyi bilinir. Üyelerin çoğu gibi Mussorgsky de bir müzisyendi ve tam zamanlı bir işi vardı. Bunun Boris Godunov için dramatik bir sonucu oldu. Mussorgsky, Çaykovski ile birlikte Rusya’nın gelmiş geçmiş en yetenekli müzisyeniydi, ancak resmi müzik eğitimi almamış olması onu zaman zaman kısıtlıyor ve sık sık hamisi ve dostu Rimsky-Korsakoff’tan tavsiye almak zorunda kalıyordu. Rimsky-Korsakoff daha sonra Mussorgsky’nin erken ölümünden sonra operayı revize etmiştir (aşağıya bakınız).

Mussorgsky, armoniler, korolar, performans ve dilin gerçekçiliği aracılığıyla Rus unsurunu elde etmeye çalıştı. Puşkin’in “Boris Godunov “unu temel almış ve mümkün olan her yerde 1:1 oranında kullanmıştır.

 

Halk ve koro

Halk ve müzikal anlamda koro, bu operanın belirleyici unsurları haline geldi. Rus melodileri ve kutsal Ortodoks müziğinin armonileriyle bugün hala Rus ruhuna dokunuyor ve eser Rus operasının özü haline geldi.

Koro üzerindeki talepler oldukça fazladır. Koro çoğu zaman rol yapan kişiler gibi davranır ve kısmen diyalojik olarak düzenlenmiş ve bu nedenle tekinsiz bir hassasiyet gerektiren bazı polifonik pasajlar vardır.

 

Kaynaklar ve libretto

Puşkin eserini 1825 yılında tamamlamış, ancak sansür nedeniyle 40 yıl sonrasına kadar yayınlanmamıştır. Puşkin klasik bir roman değil, Mussorgsky’nin 7-9 sahnesini kullandığı (operanın seçilen versiyonuna bağlı olarak) 24 sahne yazmıştır. İlk versiyonda Mussorgski, Boris Godunov’un psikolojik bir portresini oluşturmak amacıyla ana karakterin rolünün ön planda olduğu 7 sahne seçmiştir.

Mussorgski libretto ile kendisi ilgilenmiş, birçok pasajı harfi harfine almış ve seçilen sahneleri orijinaline yakın tutmuştur. Bu nedenle opera, klasik “edebi opera” türüne aittir.

 

Tarihsel arka plan

Tarihsel arka plan operayı anlamak için merkezi bir öneme sahip değildir, ancak yine de çok heyecan vericidir. Puşkin hikayeyi Kasamin’in “Rus İmparatorluğu Tarihi” adlı eserine dayandırır ve böylece tarihin önemli bir dönemini kapsar.

Korkunç İvan’ın ölümünden sonra çarlık imparatorluğu terk edilmiş bir durumdaydı. Kararsız oğlu Fyodor devlet işlerini boyar Boris Godunov’a bıraktı. Korkunç İvan’ın ikinci oğlu, 8 yaşındaki oğlu Dmitri kısa bir süre sonra öldü. Ölümünün kaza olduğu açıklansa da, muhtemelen Boris Godunov’un kurbanı olmuştur. Böylece, Fyodor 7 yıl sonra öldüğünde, Godunov’un kendisi çar oldu. Baş düşman Polonya ile bir barış anlaşması başlattı, ancak sadece üç yıl sonra, Polonya’da mucizevi bir şekilde ortaya çıkan sahte Dmitri’nin etkisiyle bu anlaşma feshedildi. Godunov’un saltanatı büyük krizlerle gölgelendi ve Godunov boyarlar (soylular) tarafından şiddetle eleştirildi. Bu kıtlık döneminde Polonyalı Dmitri, Godunov’dan imparatorluk unvanını almaya çalıştı ve boyar Shuiski ve Polonyalı kilise adamı Rangoni’nin yardımıyla bir orduyu harekete geçirmeyi başardı. Darbe başarısız oldu, ancak Godunov’un ölümünden sonra çarın itibarını ele geçirmeyi başardı. Polonyalı kadın Marina ile evlendi, ancak kısa bir süre sonra Shuiski’nin bir entrikası sonucu öldürüldü – Shuiski, Vassili IV olarak Rusya’nın yeni Çarı oldu.

 

 

Müzik

Mussorgsky, o dönemde Rusya’da egemen olan İtalyan operasından temelde farklı bir müzik yazdı. Kitle sahneleri Fransız operasından etkilenmiş olsa da bağımsız bir müzik yazmıştır.

Mussorgski resitatif ve arya arasında bir ayrım yapmaktan büyük ölçüde kaçınmıştır. Solo performansların çoğu arya içermez, ya monolog ya da şarkıdır. Mussorgski, metnin anlaşılabilirliğini en üst düzeye çıkaran “bir hece = bir nota” ilkesine çoğunlukla sadık kalır. Klasik melodi çizgileri kullanmaz, bunun yerine akorlarla sonlandırılan ve sonra yeniden başlatılan cümleler kullanır. Müzik armonik olarak cesurdur, sadece Polonya sahnesinde operatik bir hal alır. Solistin bir koronun ses halısı önünde şarkı söylemesi, sıklıkla kullandığı bir üslup aygıtıdır. Bu, daha sonra birçok besteci tarafından benimsenecek olan yeniliklerden biridir.

 

 

Operanın birçok versiyonunun tarihçesi

Puşkin’in eserinin ilk kez yayınlanmasının ardından Mussorgski, 1869’a kadar hızlı bir şekilde ilk versiyonu üzerinde çalıştı. Petersburg İmparatorluk Tiyatrosu tarafından reddedildi, uzmanları çok modern buldu. Ana gerekçe olarak kadın rolünün olmaması gösterildi.

Mussorgsky yeniden çalışmaya koyuldu ve 1871’de Polonyalı-Akt olarak adlandırılan ve Marina rolünü içeren ikinci bir versiyon sundu. Ancak, tiyatro yönetimi suskunluğunu korudu, sadece 1873’te kısaltılmış bir sahne performansı tiyatroyu bir prodüksiyonu kabul etmeye ikna etti. Petersburg Marjinski Tiyatrosu’nda (tamamı) kapalı gişe oynanan 20 temsil ile Mussorgsky’nin en büyük zaferi haline geldi. Muhafazakâr basın (aralarında Çaykovski’nin de bulunduğu) çoğunlukla düşmanca davransa da, öğrenciler ve ilericiler coşkuluydu. Mussorgsky’nin 1881’deki erken ölümünden sonra, arkadaşı Rimsky Korsakoff defalarca partisyonu ele aldı (sonunda esere büyük saygı duyan Debussy’nin etkisi altında bile) ve “teknik eksiklikleri” değiştirdi. Eser, 1898’deki son versiyonuyla, 10 yıl sonra Fyodor Shalyapin’in Boris Godunov yorumuyla dünyayı dolaştı ve büyük çıkışını yaşadı. Eser 1959 yılında Shoshtakovich tarafından orijinal versiyonu temel alınarak yeniden enstrümante edildi. Bu arada, Mussorgsky’nin orijinal versiyonu giderek daha fazla duyulmaktadır. Besteciyi ve müziğini seven Rimsky-Korsakoff da bir noktada orijinalin revizyonundan daha değerli kabul edileceği zamanın geleceğini tahmin ediyordu.

 

 

Hangi final?

Çok sayıda versiyon olması nedeniyle elbette sayısız versiyon ve sahne kombinasyonu vardır. En önemli soru, Devrim sahnesinin mi yoksa Konsey Odası sahnesinin mi operayı sonlandırması gerektiğidir.

 

 

 

 

 

Тоска (tas-‘ka) – Rusça özlem

Synopsis: Moskova yakınlarındaki bir manastırın avlusunda. Çar ölmüştür. Muhtemel halefi Boris Godunov manastıra çekilmiştir.

Eser tipik bir Rus halk ezgisi ile başlar. Mussorgsky, artan enstrüman sayısıyla birlikte tekrarların yoğunluğunu da artırır. Bu melodi dinleyicide Rusların Тоска (tas-‘ka) dedikleri bir şeyi tetikler. Bu bir tür acı, melankoli ve özlemdir, belirli bir dış nedeni olmayan duygusal bir durumdur.

Bu düşünceli başlangıcın ardından müzik, yaylılar tarafından kamçılanan tehditkâr özellikler kazanır.

nu shtozh vy (Uyanın! Heykellere mi dönüştünüz?) – Semkov

Synopsis: Bir polis memuru, Boris Godunov’a çarın yetim kalan makamını devralması için yalvarması için manastırın önündeki kalabalığı kırbaçla zorlar.

Kilise tuşlarının ve kromatik pasajların kullanımı sayesinde bu güzel koro pasajı tipik Slav karakterini kazanır.

Na kovo ty nas pokidaesh (Neden bizi terk ediyor ve çaresiz bırakıyor) – Karajan

 

Synopsis: Duma vekili Shelchanov ortaya çıkar ve Rusya’nın Godunov’un bilgeliğine ihtiyacı olduğu konusunda uyarır.

Pravoslavnyye (Ey Ortodokslar)

Hacı Korosu

Synopsis: Bir grup kör hacı ortaya çıkar ve manastıra giderler. Rusya’daki kargaşayı sona erdirmek için bir çar atamalarını öğütlerler.

Bir ilahiye dönüşen güzel bir hacılar korosu, Shelchanov’a cevap veriyor.

Slava tebyé (Efendimiz sana şükürler olsun) – Ermler

 

 

Taç giyme töreni sahnesi ve ünlü çanlar

Synopsis: Kremlin’de bir yer. Halk kilisenin önünde taç giyme törenini beklemektedir ve yeni Çar Boris Godunov’un taç giyme töreni için bir alay katedrale gider.

Mussorgski uzun süre kilise çanlarının sesi üzerinde çalışmış, arkadaşı ve geçici oda arkadaşı Rimski Korsakoff da ona yardımcı olmuştur. Ortodoks Kilisesi’nin çanlarının kendine özgü ve karmaşık bir sesi vardır. Çanların etkileşiminin armonik bir temeli yoktur. Mussorgski bu çanların sesini, birlikte dinleyici üzerinde büyüleyici bir etkiye sahip olan atonal bir an yaratan iki akorla taklit eder. Çanlar kulağa etkileyici ve modern geliyor ve dinleyici Bela Bartok’un müziğini dinlerken 50 yıl ileriye gitmiş gibi hissediyor.

Aşağıdaki alıntının hemen başında çanları duyabilirsiniz. Ardından Rachmaninov’un ünlü 2. piyano konçertosunun giriş piyano akorları ile başlangıcını dinleyin ve Mussorgsky’nin çanlarını duyacaksınız!

Daha sonra güzel bir kanon benzeri kilise korosu duyacağız ve tekrarlar sırasında Mussorgski sürekli artan bir enstrümantasyonla muazzam bir kreşendo ve coşkulu bir etki yaratacaktır. Koro bölümünün ikinci kısmında üç-dört ve iki-dört ölçüleri dönüşümlü olarak kullanmaya başlar, böylece daha sonraki dönemlerin önemli bir stilistik aygıtını öngörür.

Da zdravstvuet!!! (Çok Yaşa Çarımız / Taç Giyme Sahnesi) – Bolşoy

Boris Godunov’un Monologu – eşsiz bir sahne

Synopsis: Boris katedralin merdivenlerinde belirir. Alçakgönüllülükle, bu zor makamı adil bir şekilde kullanmak istediğini beyan eder. Halk yeni Çarı kutlar.

Bu Godunov’un ilk görünüşüdür. Şaşırmış bir şekilde, hayatının en büyük zaferini yaşayan düşünceli bir insanla tanışırız. Boris zaten içten içe parçalanmıştır ve insanlardan çok kendisiyle konuşuyor gibidir.

Skorbit dusha (Ruh Yas Tutuyor / Boris’in Monoloğu) – Nesterenko

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Pimen’in Monologu

Synopsis: Chudov manastırının bir hücresinde. Keşiş Pimen Rusya kroniği üzerinde çalışmaktadır.

Pimen’in monologunda Mussorgsky’nin karakteristik enstrümantasyonlarından birini duyuyoruz. Ostinato motifiyle dikkat çeken viyolalar (diğer eserlerde olduğundan daha belirgin ses verirler) ve orkestraya karanlık bir tını veren alçak perdelerde çalınan fagot ve klarnetlerdir. Monologu ciddi ve ölçülüdür.

Yeshcho odno poslyednye skazanye (Yine de son bir masal / Pimen’in Monoloğu) – Gmyria

 

 

Grigoris’in büyüklük dürtüsü

Synopsis: Hücre arkadaşı keşiş Grigrory uyanır. İnsanlar önünde toplanmışken bir kuleye tırmandığı ve kuleden düştüğü bir kâbusu anlatır. Pimen, Grigori’yi alçakgönüllü olmaya çağırır. Ona Çareviç Dmitri’nin hikâyesini anlatır ve Grigori’den Rusya Kroniği’ni bununla bitirmesini, Çar’ın çirkin eylemini belgelemesini ister.

Bozhe krepky, pravy (Tanrımız, göksel babamız)

 

Synopsis: Grigori, Boris Godunov’un genç Çareviç Dmitri’nin ölüm emrini verdiğini öğrendiğinde çok heyecanlanır.

 

Grigori’nin gaspçıya dönüşmesi

Synopsis: Litvanya sınırına yakın bir handa. Ev sahibesi ejderhanın şarkısını söyler.

Poymala ya (Bir ördek yakaladım)

 

Dilencinin İçki Şarkısı

Synopsis: Grigori manastırdan kaçmıştır ve sanki Dmitri 10 yıl önceki suikast girişiminden kurtulmuş gibi, çarın oğlu Dmitri’nin kimliğine bürünmeyi planlamaktadır. Çarın gizli polisinden kaçarken iki dilenci keşiş Varlaam ve Missail ile karşılaşır ve gece meyhanenin kapısını çalarlar. Hancı onlara acır ve onları ağırlar. Varlaam minnettarlıkla ona bir hikâye anlatır.

Sallanan içkili neşeli Kazak şarkısını 1954 tarihli Rus TV versiyonunun görülmeye değer versiyonunda duyuyoruz.

Kak vo gorode (Kazan’ın surlarının yanında güçlü kale)

 

 

Grigori’nin Kaçışı

Synopsis: Grigory ev sahibesinden Litvanya’ya giden yolu öğrenmeye çalışır. Kadın ona sınırların çok sıkı korunduğunu, bir mülteci aradıklarını söyler. Birden kapı çalınır. Bir polis devriyesi mülteciyi aramak için hanı kontrol eder. Ellerinde arama emri vardır. Okumayı bilmeyen asker Grigori’den notu okumasını ister. Grigori şüpheleri Varlaam’ın üzerine çekmek ister ve metni değiştirir. Polisler Varlaam’ı yakaladığında, Varlaam Grigori’nin elindeki notu yırtar ve Grigori’ye uyan doğru tarifi okur. Grigori pencereden atlar ve askerlerden kaçar.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Synopsis: Kremlin’de görkemli bir odada. Çar’ın kızı Xenia üzgün bir şekilde merhum Çareviç’in bir resmine dalmıştır. Hemşiresi onu bir şarkıyla neşelendirmeye çalışır. Fyodor da ona katılır ve birlikte bir el çırpma oyunu söylerler.

Neşeli bir parçadır ve hafif yürekliliğiyle ardından gelen delilik sahnesiyle ustaca dramatik bir kontrast oluşturur.

 

Skazochka pro to i pro syo (İşte insanları güldürmek için bir şarkı… Cock-a-doodle little bird) – Grigorieva / Teryushnova

 

Synopsis: Boris de onlara katılır. Oğlu Fyodor’un Rus haritasını incelediğini görmekten memnundur. Çok geçmeden yüzü kararır. Altı yıldır hüküm sürmektedir. Birçok endişe ve tehdit onu ezmekte, halk onu sefaletlerinin sorumlusu olmakla suçlamaktadır.

Boris içeri girdiğinde müzik aniden minör tonuna döner. Ailesi onun tek umut ışığı olduğu için müzik kısa süre sonra tekrar majöre döner. Ancak ağır rüzgâr akorları onu donuk düşüncelere geri götürür.

Bu sahnede Bulgaristan doğumlu Nicolai Ghiaurov’u dinliyoruz. Onun Boris yorumu Christoff’unkinin tam tersidir, daha az karakteristik-ifadelidir, ancak müzikalitesi ve akıcı melodik sesiyle büyüler.

Dostig ya vyshey vlasti (I stand supreme im power / Boris Monolog) – Ghiaurov

 

 

Büyük çılgın sahne

Synopsis: Boyar ortaya çıkar ve Shuiski’nin ziyaretini duyurur. Ayrıca Godunov’un sırdaşlarının Şuiski’nin de dahil olduğu bir komplosundan bahseder. Shuiski içeri girer. Boris ona olabilecek en kötü şekilde hakaret eder. Shuiski kayıtsız kalmaz ve ona Polonya’da asker toplayan bir gaspçıdan bahseder. Merhum Dmitri’nin adıyla hareket etmektedir ve Rusya’da iktidarı ele geçirmek istemektedir. Boris, sırdaşı Shuiski’den Dmitri’nin cesedini gördüğünde emin olup olmadığını öğrenmek ister. Shuiski, o sırada çoktan çürümeye başlamış olan cesedin yüzünü ustalıkla tasvir eder ve evet der. Bu tasvir etkisini göstermekte gecikmez ve Godunov onu dehşet içinde gönderir. Odada tek başına kalan Boris, hayaletler tarafından işkenceye uğrar ve yere yığılır.

Boris Godunov’un bu sahnesi opera edebiyatındaki en büyük delilik sahnelerinden biridir. Saat Sahnesi olarak da adlandırılır, çünkü Godunov’un odasındaki çanlar tam saatinde hareket etmeye başlar ve içinde Dmitri’nin ölü hayaletini tanıdığına inanır. Zaman zaman sadece kekeleyebilen kralın şok edici çürümesini gözlemleriz. Bu artık Verdi’nin ya da Donizetti’nin koloratürlü ve ton sıçramalı delilik sahnelerinden biri değildir, ancak deklarasyon sözlü bir tiyatroya dönüşür. Mussorgski, Godunov’un dengesiz durumunu tekrarlanan tritonilerle tasvir ederek etkiyi yoğunlaştırır.

Şarkı söyleyen aktörün prototipi olarak Şalyapin, 20. yüzyılın ilk yarısının en ünlü ve tanınmış basıydı ve tüm büyük opera evlerinde şarkı söyledi (1921’den itibaren Sovyetler Birliği’nde sahneye çıkmadı). Boris Godunov onun geçit rolüydü ve 1908 prodüksiyonunda bu rolü canlandırarak bu operanın uluslararası atılımına kararlı bir şekilde yardımcı oldu.

Uk tyazhelo (Ah, bana hava ver! Boğuluyorum) – Shalypin

 

Boris’i kariyerinin son dönemlerinde seslendiren büyük Rus basçı Alexander Kipnis tarafından söylenen bu sahnenin ellili yıllardan bir başka kaydını dinliyoruz.

Uk tyazhelo (Oh, bana hava ver! Boğuluyorum) – Kipnis

 

Üçüncü bir kayıtta Kuzey Amerikalı bas bariton George London’ı dinliyoruz. 1963 Bolşoy Tiyatrosu’nda Boris’i söyleyen ilk Rus olmayan kişidir ve bu, Rus bir anne babanın oğlu için en büyük kariyer olayıdır.

Uk tyazhelo (Oh, bana hava ver! Boğuluyorum) – London

 

 

 

 

 

 

 

“Polonya Yasası”

Synopsis: Dmitri Polonyalı soylu bir ailenin şatosunda yaşamaktadır.

Marina’nın hizmetçileri “Vistula kıyılarında” adlı duygusal şarkıyı söylerler.

Na Vislye lazurnoy (Visia’nın mavi sularında) – Karajan

 

 

 

Synopsis: Hırslı kızları Marina, taşradaki sıkıcı hayattan sıkılmıştır. Dmitri’nin yanında bir çariçe olarak Moskova tahtına oturmayı hayal etmektedir.

Skuchno Marinye (Ah, hayat sıkıcı) – Garanca

 

 

Synopsis: Cizvit Ragoni, Marina aracılığıyla Dmitri üzerinde nüfuz kazanmak ister.

Krasoyu svoyeyu pleni samozvantsa (Güzelliğiniz sahtekarı büyülemeye hizmet etmeli) – Bielecki

 

Synopsis: Bir balo sırasında sahte Dmitri umutla Marina’yı beklemektedir. Cizvit Rangoni, Martina’nın onu sevdiğine dair ona güvence verir. Rusya’ya gitmeye ve çarın tacını onunla paylaşmaya hazırdır. Dmitri’den halkı Ortodoks Kilisesi’nden Katolikliğe döndürmek için danışmanı olmasını ister.

Smiryenny, gryeshny bogomolyets za blizhnikh svoikh (Çareviç, ben sadece bir rahibim) – Kelemen / Spiess

 

Synopsis: Marina, etrafını saran erkekler eşliğinde ortaya çıkar. Bu durum Dmitri’nin kıskançlığını kışkırtır.

Konuklar parlak bir polonezle görünürler.

Vashey strast ya nye vyeryu (Beni sevdiğine nasıl inanabilirim marki)

 

“İtalyan” düeti

Synopsis: İkisi bir araya geldiğinde, Dmitri ona ateşli aşkını açıklar. Ancak Marina onun aşk yeminleriyle ilgilenmez. Eğer sadece bir kadın arıyorsa, Moskova’da kesinlikle bir tane bulacaktır. Dmitri sadece onu istediğini, tacın onun için önemli olmadığını söyler. Marina hevesli aşığa güler ve onunla sadece çarın karısı olarak evleneceğini ilan eder. Buna karşılık Dmitri, Godunov’a karşı savaşta orduya liderlik etmeyi kabul eder. Marina şimdi onun elini tutar ve ikisi kutsal olmayan birlikteliklerine yemin ederler.

Mussorgsky “Aşk Düeti “ni bestelerken kasıtlı olarak İtalyan coşkusundan uzak durmuştur, ancak burada dahi Mussorgsky’nin müzikal diline doğal olarak mükemmel bir şekilde hakim olduğu coşkulu bir İtalyan müziğiyle karşılaşıyoruz.

Bu kayıtta Nicolai Gedda’yı dinliyoruz, muhtemelen o zamanlar 27 yaşında olan İsveçli tenorun ilk kayıtlarından biri, bir Rus kantorun oğlu olarak Rus diline mükemmel bir hakimiyeti var. Sesi muhteşem bir tatlılığa sahip.

O tsarjevich, umolyayu, nye klyani (O tsarevich, I implore you) – Gedda / Kinasz

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Synopsis: Moskova’da bir kilisenin önünde. Halk, rahibin ayin sırasında Çareviç’i kutsamasına şaşırır, çünkü Çareviç bir orduyla Moskova’ya doğru yürümektedir.

Shto, otoshla obyednya (Ne, servis bitti mi?) – Karajan

 

 

Bir dilenci çarı şok eder – avamın kilit rolü

Synopsis: Dilenciler meydanda. Aptal bir dilenci çocuklar tarafından bir kopek soyulmaktadır. Boris Godunov büyük bir maiyetle ortaya çıkar ve avanak, Godunov’dan çocukları cezalandırmasını ister. Godunov ona bir kopek verir ve Çar için dua etmesini ister. Çocuk parayı alır ama Rus Herod’u için dua etmeyi reddeder.

Puşkin’in romanında aptal, komik kargaşa rolüne değil, gerçekleri (halkın aksine) tanıyan ve başka kimsenin konuşmasına izin verilmeyen gerçeği söyleyen saray soytarısı rolüne sahiptir. Bu şekilde soytarı, Puşkin’in en önemli politik ifadesini, yani eğitimsiz halkın, yeninin eskiden daha iyi olmayacağının farkına varmadan, yalnızca eskinin değiştirilmesi durumunda her şeyi kabul ettiğini somutlaştırır.

Bu sahneyi, bu rolü şekillendiren Ivan Kozlovsky ile 1954 tarihli bir Sovyet Rus yapımında görüyoruz. Kendisi Verdi de söyleyen lirik bir tenordu ve “Stalin’in saray şarkıcısı” olarak kabul ediliyordu (Wikipedia).

Kormilyets-batyushka, poday Khrista radi (Merhametli zarif Çar, Rabbimizin hatırı için sadaka verin) – Iwan Kozlowski

 

 

Devrim sahnesi

Synopsis: Bir açıklıkta. Bir boyar çiftçiler tarafından yakalanır ve karısıyla birlikte linç edilecektir.

Bu sahne Kromy sahnesi (ormanın adından dolayı) veya Devrim sahnesi olarak adlandırılır. Bu sahne arkaik bir linç sahnesidir ve aslında operanın sonunda olması düşünülmüştür, ancak genellikle sondan ikinci sahne olarak oynanır ve güçlü bir istifa karakteri yaratır (bkz. biraz daha aşağıda aptalla ilgili açıklama).

Vali syuda! (Buraya koyalım) – Karajan

 

 

Synopsis: Varlaam ve Missail ortaya çıkar ve Dmitri için ortamı hazırlar.

Solntse, luna pomyerknuli (Karanlık güneşi ve ayı yuttu)

 

Synopsis: İki Polonyalı Cizvit, Dmitri’nin birliklerinin öncüsü olarak ortaya çıktığında, sürü iki Katoliği linç etmek ister. Ancak Dmitri ortaya çıkar ve onları kurtarır. Kalabalıktan kendisini Moskova’ya kadar takip etmelerini ister. Orada sadece Rus halkının acı kaderine ağıt yakan bir ahmak kalır.

Bu performans, bazen atlanan dördüncü perdenin başındaki kilisenin önündeki sahnede aptalın ortaya çıkışının ilgili bir varyantıdır. İfade aynıdır: Yeni çarla birlikte halkın kaderinin daha iyiye doğru değişmeyeceği acı gerçeğini fark eden tek kişi yine aptaldır. Bu performans (ve bazı versiyonlarda opera) klarnetin hüzünlü sesiyle sona erer. Tıpkı müzikal olarak başladığı gibi müzikal olarak biten iç karartıcı, ayıltıcı bir sonuç.

Lyetes, slyozy gorkiye (Gözyaşları akıyor)

 

Synopsis: Kremlin’in büyük salonunda. Boyarlar toplandı. Dmitri’nin askerleriyle yüzleşmek için birleştiler.

Shtozh? Poydom na golosa, boyare (Gelin, oylamaya sunalım, lord hazretleri) – Bolşoy

 

Synopsis: Shuiski ortaya çıkar. Çar’ın artan istikrarsızlığı hakkında rapor verir. Sonra Çar Duma’da görünür. Çareviç’in görünmez ruhunu korkutup kaçırmak isteyen dengesiz Çar’ı görünce dehşete kapılırlar. Boris Çar’ın tahtına oturur ve Shuiski bilge bir ihtiyarın geldiğini duyurur. Boris, bir mucize anlatan keşiş Pimen’in içeri girmesine izin verir. Merhum Çareviç’in kendisine göründüğü ve tekrar görmesine yardım ettiği kör bir yaşlı adamdan bahseder.

Boris’in mirası

Synopsis: Şok geçiren Boris, çarlığı oğluna devretmeye karar verir.

Bu sahne Boris Godunov’un kuğu şarkısıdır ve oğluna büyülü bir şekilde hitap ettiği lirik bir ilahiyle başlar. Sesi pianissimo’da en yüksek bölgelere çıkar. Bu ilahiye önce üflemeliler, sonra da yumuşak yaylılar eşlik eder. Sonunda Tanrı’ya döner. Yaylıların etkileyici bir tremolo’su eşlik eder ve ses ciddiyetle kaybolur.

Proschay moy syn, umirayu (Elveda oğlum, ölüyorum) – Christoff

 

Sahne Ölümü

Synopsis: Yaklaşan bir grup keşişin ilahilerini duyabilirsiniz. Boris, çar cübbesini keşişin kefaret cübbesiyle değiştirir ve yere yığılıp ölür.

Yine çanlar çalar ve Çar bir kez daha ayağa kalkar. Keşişlerin korosu duyulmaktadır, onlar onun vicdanıdır ve son saatinin yaklaştığını fark eder. Boris sadece kendisinin bir gölgesidir ve sadece kekelemeyi başarır. Aniden derinliklerden teselli edici bir melodi kopar ve ölmekte olan Çar’a huzur geri döner. Derin klarnet ve fagotlar ona ölümüne kadar eşlik eder, müzik majöre döner ve teselli edici bir havada sona erer.

Zvon! Pogrebal’ny zvon! Hark! (Tis the knell of death) – Talvela / Banjewicz

 

 

Boris Christoff ile tüm ölüm sahnesi

Christoff, Shalyapin ile birlikte belki de en ünlü Boris’ti. Rolü 600’den fazla kez seslendirdi ve rolü başka hiç kimsenin yapamadığı gibi şekillendirdi. Deklamasyon onun rol anlayışına aittir. Bazı bölümlerde neredeyse hiç şarkı söylemez, ancak tiyatro gibi deklare eder, bu bazı uzmanlar tarafından eleştirilmiştir, ancak şüphesiz dokunaklı bir etkisi olmuştur. Final sahnesinin tamamını Boris Christoff’un oynadığı bir film uyarlamasında görebilirsiniz. Özellikle sondaki (11:30’dan itibaren) etkileyici deklarasyona dikkat edin.

Finale – Christoff

 

 

 

Kayıt Önerisi

–

 

 

 

 

Peter Lutz, opera-inside, Modest Mussorgsky’nin BORIS GODUNOV’u üzerine çevrimiçi opera rehberi.