Obok “Meistersinger von Nürnberg” Wagnera, Freischütz uważany jest za niemiecką operę narodową par excellence. Von Weber pokazał się jako genialny dramaturg teatralny i twórca wspaniałych melodii, a tym dziełem wniósł decydujący wkład w przemianę niemieckiego romantyzmu. Niewiele oper wniosło tyle melodii do spuścizny niemieckiej pieśni, co Freischütz. Największą siłą Webera (a miał ich wiele) jest jego inspiracja melodiami.
Wielka uwertura
Uwertura do Freischütza słusznie zyskała sławę. Jest ona popisowym dziełem niemieckiego romantyzmu. Von Weber prezentuje w niej wiele melodii opery i pozwala przemilczeć upiorną muzykę Wolfsschluchta. Weber był utalentowanym kappelmistrzem i wiedział, jak budować atmosferę. Ciemny ton niskich smyczków i niskie rogi tworzą upiorny nastrój, który potęgują tajemnicze uderzenia kotłów.
Jak opisuje tekst wstępny, od preludium słyszymy akcję dramatu i ważne motywy pamięciowe tej opery:
Preludium rozpoczyna się groźnym motywem, który zapowiada nadchodzącą katastrofę:
Motyw myśliwych wprowadza słuchacza w beztroski świat myśliwych, w którego atmosferze rozgrywa się muzyka.
Major z motywu łowcy zmienia się w moll i opisuje zagrożenie ze strony demonów:
Poniższy fragment ukazuje motyw miłosny, “antidotum” na to, co demoniczne, z powrotem w Es-dur:
Kolejne minuty opisują walkę dobra ze złem (motyw miłosny i motyw demona). Na koniec motyw miłosny wybrzmiewa w promienistym C-dur: dobro zwyciężyło.
Vorspiel – Kleiber
Wielka pieśń “Durch die Wälder durch die Auen”
.
Singspiel był gatunkiem ludowym. Opery takie jak Freischütz są utworami romantycznymi okresu biedermeieru, w którym popularny był materiał baśniowy. Tak więc utwory Freischütza są bardziej pieśniami niż ariami, w tym sensie, że są zaprojektowane prościej i wyrażają więcej wewnętrznych uczuć niż często ekspresyjny dramatyzm arii. Posłuchajmy teraz “Durch die Wälder, durch die Auen”, jednej ze słynnych pieśni tej opery.
Aria jest bardzo zróżnicowana i składa się z różnych fragmentów: miłość, smutek i gorycz muszą być wyrażone wiarygodnie. Rozpoczyna się dramatycznie i po krótkim, ale pięknym przejściu klarnetu rozpoczyna się piękna melodia. Ciemne tremolo prowadzi do trzeciej, ciemnej i powolnej części, która znów wymaga od tenora dramatyzmu.
Najpierw posłuchajcie Jonasa Kaufmanna w pięknie zaaranżowanej interpretacji. Kaufmann jest nie tylko mistrzem arii Pucciniego, ale także utalentowanym śpiewakiem pieśni. Także w partiach dramatycznych błyszczy swym ciemnym głosem.
Durch die Wälder, durch die Auen (1) – Jonas Kaufmann
Wielka pieśń romantyczna “Leise, leise fromme Weise”
Jest noc, Agathe nie może zasnąć. Modli się w księżycową noc, by Max wkrótce powrócił.
Agathe rozpoczyna pieśń, która należy do największych skarbów, jakie stworzył niemiecki romantyzm. Jest to intymna modlitwa w księżycową noc. Kończy się ekstatyczną muzyką uwertury, gdy Max wreszcie wraca do domu.
Aria wymaga sopranu: krystalicznie czystych tonów w pierwszej części i lirycznych, ale mocnych linii w drugiej. Powolny wstęp wprowadza nas w nastrój księżycowej nocy w pełni. Agathe tęskni za Maxem. Ciepłym głosem ożywionym miłością Agathe śpiewa piękną kantylenę “Leise, leise” (Delikatnie, delikatnie, czysta pieśń)”. Śpiewaczka musi zamienić tę pieśń w modlitwę z ufnością, ale i powściągliwością, jakiej wymaga modlitwa. Musi być zaśpiewana w idealnym legato.
W drugiej części ton staje się bardziej naglący. Rogi zapowiadają nadejście Maxa. Utwór przechodzi w agitato: fazę recytatywną wprowadza “on jest tym”. Arię kończy temat triumfalny.
Interpretacja Elisabeth Schwarzkopf cechuje się przytłaczającą intensywnością, a zarazem intymnością.
Wie nahte mir der Schlummer … Leise, leise, fromme Weise – Schwarzkopf
Dodaj komentarz
Chcesz się przyłączyć do dyskusji?Feel free to contribute!